23.11.2020 Wydanie majątku polikwidacyjnego sp. komandytowej objętej CIT a przychód z tytułu datio in solutum

Od początku 2021 r. podział majątku likwidowanej spółki podlegać będzie opodatkowaniu w ramach tzw. datio in solutum. Co jednak ze spółkami osobowymi, które w trakcie roku uzyskają status podatnika CIT? Takie spółki mogą zostać rozwiązane bez przeprowadzania likwidacji i wygląda na to, że zakres planowanych zmian nie obejmuje tych przypadków.

Enodo

Opodatkowanie datio in solutum

Zgodnie z procedowaną obecnie ustawą o zmianie ustaw podatkowych (dalej: „nowelizacja”), rozszerzony zostanie przykładowy katalog czynności powodujących powstanie opodatkowania z tytułu tzw. datio in solutum.

Przypomnijmy, że opodatkowanie faktu spełnienia świadczenia niepieniężnego w celu uregulowania zobowiązania (tzw. datio in solutum), zostało wprowadzone do polskiego systemu podatkowego z początkiem 2015 r. Regulacja ta była reakcją ustawodawcy na powszechne wówczas zjawisko wydawania dywidend rzeczowych przez spółki. W takim przypadku spółka posiadająca majątek – zwykle nieruchomość – o wysokiej wartości rynkowej lecz niskich kosztach podatkowych, wydawała ten majątek bezpośrednio jako dywidendę lub spłatę innego zobowiązania. W konsekwencji wzrost wartości majątku nie podlegał opodatkowaniu. W przypadku, gdyby spółka najpierw sprzedała majątek, a później uregulowała zobowiązania – dochód podlegałby opodatkowaniu. W celu przeciwdziałania tej praktyce wprowadzono opodatkowanie świadczeń niepieniężnych (art. 14a ustawy o CIT). Po zmianie przepisów, od 2015 r. skutki podatkowe spełnienia świadczenia niepieniężnego w celu zwolnienia się ze zobowiązania zostały de facto zrównane ze sprzedażą przedmiotu takiego świadczenia.

Wprowadzając ww. regulację ustawodawca posłużył się otwartym katalogiem świadczeń podlegających opodatkowaniu, wskazując jedynie przykładowe, najbardziej popularne, typy świadczeń regulowanych w ten sposób (pożyczki/kredyt, dywidendy, zbycia udziałów/akcji w celu ich umorzenia). Z uwagi na brak prostego odwołania się do likwidacji spółki, powstały wątpliwości czy wydanie majątku polikwidacyjnego stanowi przykład świadczenia niepieniężnego objętego dyspozycją art. 14a ustawy o CIT czy też nie. Po początkowych rozbieżnościach, obecnie ukształtowała się linia orzecznicza NSA wskazująca, że tego typu dywidenda likwidacyjna nie powoduje powstania przychodu dla spółki wydającej majątek (por. m. in. wyrok NSA z 30 lipca 2020 r., sygn. akt II FSK 867/18).

Rozszerzenie katalogu czynności opodatkowanych

Z uwagi na niekorzystne orzecznictwo, ustawodawca postanowił obecnie rozszerzyć katalog przykładowych świadczeń niepieniężnych objętych opodatkowaniem, dodając do niego podział pomiędzy wspólników (akcjonariuszy) majątku likwidowanej spółki albo spółdzielni. W opinii ustawodawcy zmiana redakcyjna wyeliminuje wątpliwości odnoszące się do opodatkowania majątku polikwidacyjnego.

Należy jednak zaznaczyć, że art. 14 a ustawy o CIT zawiera katalog otwarty czynności podlegających opodatkowaniu, wskazując wprost jedynie katalog najczęstszych przypadków. Sama zmiana redakcyjna nie rozszerzyła więc zakresu tego przepisu (jeśli podział majątku polikwidacyjnego spełnia warunki do objęcia go dyspozycją art. 14a ustawy o CIT, to przepis ten powinien znaleźć zastosowanie bez względu na to, czy taki podział został wymieniony wprost w przykładowym katalogu czy też nie). Analiza dotychczasowego orzecznictwa wskazuje natomiast, że rzeczowy majątek polikwidacyjny nie mieścił się w otwartym katalogu świadczeń opodatkowanych na gruncie art. 14a ustawy o CIT. Wyroki sadów podkreślają w szczególności, że art. 14a ustawy o CIT może mieć zastosowanie jedynie w przypadku, gdy doszło do uregulowania świadczenia pieniężnego poprzez spełnienie świadczenia niepieniężnego (por. wyrok NSA z dnia 4 lipca 2019 r. sygn. II FSK 2439/17). Natomiast w przypadku, gdy świadczenie od początku nie ma charakteru pieniężnego lecz rzeczowe, art. 14a ustawy o CIT - w opinii sądów – nie może mieć zastosowania.

Rozwiązanie spółek osobowych

W tym kontekście należy się także zastanowić, czy likwidacja spółek osobowych objętych w 2021 r. opodatkowaniem CIT będzie wchodziła w zakres art. 14a ustawy o CIT. Nowelizacja wprowadza także opodatkowanie spółek komandytowych oraz niektórych spółek jawnych podatkiem CIT. Spółki te będą więc opodatkowane na analogicznych zasadach jak spółki kapitałowe (oraz SKA). Co jednak ważne, o ile na gruncie prawa podatkowego spółki komandytowe (oaz niektóre spółki jawne), zostaną zrównane ze spółkami kapitałowymi, to jednak nie zmienią się regulacje kodeksu spółek handlowych, które wprowadzają znaczące różnice w odniesieniu do rozwiązania i likwidacji poszczególnych typów spółek. W przypadku spółki kapitałowej podlegającej rozwiązaniu, konieczne jest przeprowadzenie formalnego procesu likwidacji, polegającego na ściągnięciu wierzytelności, uregulowaniu zobowiązań i podziale pozostałych środków pieniężnych. W rezultacie, spółka kapitałowa, co do zasady powinna wypłacić majątek polikwidacyjny w pieniądzu, można więc argumentować, że jej zobowiązanie ma charakter pieniężny, a wydanie majątku rzeczowego może zostać zakwalifikowane jako spełnienie świadczenia niepieniężnego w celu uregulowania świadczenia pieniężnego.

Odmiennie sytuacja wygląda w przypadku spółek osobowych, które mogą zostać rozwiązane bez przeprowadzania formalnej likwidacji. W takim przypadku to wspólnicy podejmują uchwałę o sposobie podziału rzeczowego majątku spółki pozostałego na dzień jej rozwiązania. Podjęcie takiej uchwały oznacza, że podział majątku od samego początku jest podziałem o charakterze rzeczowym, a wydanie majątku wspólnikom będzie spełnieniem pierwotnego – rzeczowego świadczenia. Nie dojdzie więc do spełnienia świadczenia niepieniężnego w celu uregulowania świadczenia pieniężnego (świadczenie pieniężne nigdy nie powstanie).

Podsumowanie

Omawiana nowelizacja nie została jeszcze uchwalona, jednakże już teraz, analizując dotychczasowe orzecznictwo NSA dotyczące opodatkowania tzw. dywidendy likwidacyjnej, można mieć wątpliwości czy sam fakt rozszerzenia przykładowego katalogu czynności opodatkowanych o podział majątku likwidowanej spółki, rozstrzygnie dotychczasowe wątpliwości na korzyść organów podatkowych. Główne argumenty podnoszone przez NSA mogą być wciąż aktualne także po wprowadzeniu nowelizacji. Dodatkowo, regulacja ta może nie objąć spółek osobowych opodatkowanych CIT, skoro rozwiązanie takiej spółki może nastąpić wprost przez podział majątku rzeczowego, brak więc świadczenia pieniężnego, które mogłoby zostać uregulowane świadczeniem niepieniężnym. Na rozstrzygnięcie tych wątpliwości zapewne przyjdzie nam poczekać do ukształtowania się orzecznictwa na gruncie zmienionych przepisów, o ile nowelizacja wejdzie w życie w projektowanym kształcie.

Benedykt Rubak, radca prawny, doradca podatkowy, Manager w Enodo Advisors. Specjalizuje się w zagadnieniach związanych z restrukturyzacją obciążeń podatkiem dochodowym, ze szczególnym uwzględnieniem podatkowo optymalnych transformacji oraz sprzedaży przedsiębiorstw.

Pozostałe aktualności

05.04.2024

Lider i 4 rekomendacje: ENODO Advisors w rankingu firm doradztwa podatkowego

Świętujemy sukces w tegorocznym rankingu firm doradztwa podatkowego Rzeczpospolita! Jesteśmy dumni, że w zespole ENODO Advisors mamy najlepszych specjalistów w Polsce w najważniejszych dziedzinach prawa podatkowego.

Enodo
12.12.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #10. Odbiór faktury w KSeF – na co zwrócić uwagę?

W poprzednim artykule z cyklu: „Wdrażaj KSeF z Enodo” opisaliśmy zagadnienia związane z wystawianiem faktury w KSeF. Dzisiaj spojrzymy na tę kwestię z perspektywy drugiej strony transakcji – nabywcy i analizujemy najważniejsze aspekty związane z odbiorem faktury w KSeF.

Enodo
05.12.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #9. Wystawianie faktury w KSeF – na co zwrócić uwagę?

W poprzednim artykule pisaliśmy o korektach zmniejszających VAT. Dzisiaj przedstawimy najważniejsze kwestie związane z wystawianiem faktur, takie jak data dokumentu, jego wizualizacja oraz wprowadzenie kodu QR weryfikującego e-faktury. Odpowiemy również na pytanie, czy warto uzupełniać wszystkie fakultatywne pola struktury logicznej faktury.

Enodo
07.11.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #5. Ustawa o obowiązkowym KSeF – jakie zmiany weszły już w życie?

Rewolucyjne przepisy ustawy o VAT[1] wprowadzające obowiązkowy KSeF wejdą w życie od 1 lipca 2024 r. Warto jednak zwrócić uwagę, że pewne mniejsze zmiany zaczęły obowiązywać już 1 września 2023. Przyjrzymy się im w ramach tej części naszego cyklu „Wdrażaj KSeF z ENODO”.

Enodo
08.03.2023

Korekta cen transferowych nie zawsze poza VAT (cz. 2)

W poprzednim artykule sygnalizowaliśmy niejednolite stanowisko organów podatkowych w kwestii oceny skutków podatkowych na gruncie VAT, wynikających z płatności wyrównawczych pomiędzy podmiotami powiązanymi, dostosowujących poziom rentowności do poziomu rynkowego. Źródłem problemu są niejasne przesłanki opodatkowania takich płatności. Dzisiaj przedstawiamy kolejne rozstrzygnięcie dotyczące korekty dochodowości – odmienne jednak od tego, które opisywaliśmy tydzień temu.

Enodo
09.01.2023

KSeF 2024: czas na analizę merytoryczną schemy nowej faktury!

1 grudnia 2022 r. został opublikowany projekt ustawy wprowadzającej obligatoryjny Krajowy System e-Faktur (KSeF) z dniem 1 stycznia 2024 r. (o publikacji projektu ustawy pisaliśmy już tutaj i tutaj). Od 1 stycznia 2022 r. KSeF funkcjonuje już jako opcja fakultatywna, umożliwiająca podatnikom testowanie nowego rozwiązania. Nowa formuła z jednej strony polega na łączeniu się z centralną bazą MF za pomocą interfejsowego oprogramowania, co w praktyce będzie wiązało się z koniecznością integracji używanego systemu księgowego z KSeF. Z drugiej zaś strony wprowadzony zostaje nowy format faktury (ustrukturyzowanej).

Enodo
01.12.2022

KSeF 2024: uwaga na sankcje!

Na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego został opublikowany projekt ustawy dotyczący obligatoryjnego korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur. Rozpoczynamy cykl artykułów, w których szczegółowo omówimy kwestie wynikające z projektu. Na ten moment chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na sankcje związane z niewdrożeniem lub nieprawidłowym korzystaniem z KSeF przez podatników VAT.

Enodo
18.11.2022

MF uwzględniło nasze postulaty w Objaśnieniach podatkowych dotyczących grup VAT

Ministerstwo Finansów opublikowało długo oczekiwane Objaśnienia podatkowe w zakresie grup VAT. Projekt tego dokumentu nie rozwiązywał ówczesnych problemów, a na dodatek przyniósł kolejne wątpliwości (częściowo pisaliśmy o nich tutaj). Wydanie finalnej wersji Objaśnień zostało poprzedzone konsultacjami podatkowymi, w których wzięliśmy udział. Z satysfakcją informujemy, że wiele ze zgłoszonych przez nas w tej procedurze uwag zostało uwzględnionych. W artykule omawiamy najważniejsze z nich.

Enodo
14.11.2022

Rozliczenia w ramach konsorcjum nie podlegają opodatkowaniu VAT

Jak sygnalizowaliśmy w naszym poprzednim artykule [link], stanowisko organów podatkowych w kwestii oceny skutków podatkowych wynikających z przepływów finansowych pomiędzy konsorcjantami, w związku z realizacją wspólnego przedsięwzięcia, jest niejednolite. Dzisiaj przestawiamy rozstrzygnięcie odmienne od tego, które opisywaliśmy tydzień temu, mimo że podjęte na gruncie zbliżonych okoliczności faktycznych.

Enodo
19.10.2022

Czy uchwała NSA rozwiąże problemy interpretacyjne dotyczące stosowania przepisów zawieszających terminy przewidziane w art. 15zzr ustawy covidowej?

W jednym z niedawnych wpisów na naszym blogu poruszaliśmy kwestię możliwego zawieszenia biegu terminów przedawnienia zobowiązań podatkowych wskutek zastosowania art. 15zzr ustawy covidowej. Okazuje się, że to zagadnienie może doczekać się rozstrzygnięcia na poziomie poszerzonego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Enodo
20.06.2022

Związek usługi budowlanej z nieruchomością a miejsce opodatkowania VAT

W naszym ostatnim artykule zasygnalizowaliśmy trudności związane z ustaleniem miejsca świadczenia usług. Dzisiaj przedstawiamy praktyczne wskazówki pomocne w ustaleniu związku usługi z nieruchomością, a w konsekwencji miejsca opodatkowania VAT.

Enodo
14.04.2022

TSUE: korzystna interpretacja pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla potrzeb VAT

Wydane kilka dni temu orzeczenie TSUE[1] może być bardzo ważne dla praktyki podatkowej w zakresie VAT w Polsce. Dotyczyło ono bowiem wysoce spornej kwestii: jak należy właściwie interpretować dla potrzeb VAT pojęcie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Enodo
04.02.2022

Ulepszania Polskiego Ładu ciąg dalszy. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o PIT

Uchwalona 27 stycznia br. nowelizacja[1] przewiduje m.in. wdrożenie mechanizmu zaniechania poboru zaliczek w podatku dochodowym od osób fizycznych znanego już z budzącego wiele kontrowersji rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r.  Czy ustawa ostatecznie zniweluje wątpliwości powstające u płatników rozliczających wynagrodzenia swoich pracowników?

Enodo
29.12.2021

Interpretacja ogólna MF: zwolnienie jest, ale nie wiadomo kto może z niego skorzystać

Minister Finansów potwierdził[1], że przewidziane w ustawie o CIT zwolnienie z opodatkowania dywidendy otrzymywanej przez spółki (tzw. parent-subsidiary) może być stosowane także do dywidend wypłacanych przez spółki jawne i komandytowe. Niestety nadal pozostają wątpliwości co do tego, w jaki sposób ustalić grono podatników uprawnionych do zwolnienia.

Enodo
23.11.2021

Onkoodpowiedzialni: listopad pod znakiem problemów zdrowotnych mężczyzn

Kolejna odsłona akcji #ONKOODPOWIEDZIALNI, którą dumnie wspieramy jako partnerzy tego przedsięwzięcia, poświęcona jest profilaktyce, diagnostyce i leczeniu raka gruczołu krokowego i raka jąder. 

Enodo
21.10.2021

Ceny transferowe a COVID-19: co dalej z APA?

W poprzednim artykule przedstawiliśmy Rekomendacje FCT w zakresie alokacji strat oraz kosztów nadzwyczajnych, a także traktowania wsparcia antykryzysowego. Kolejnym istotnym tematem, z którym muszą zmierzyć się polscy podatnicy, jest kwestia aktualności uprzednich porozumień cenowych (APA) w czasach pandemii COVID-19. W niniejszym artykule przedstawiamy główne wnioski dotyczące tego tematu wynikające z prac Forum Cen Transferowych, działającego przy Ministerstwie Finansów.

Enodo
24.09.2021

Kolejne zmiany w przepisach o cenach transferowych – projekt ustawy w Sejmie!

Polski Ład to wciąż gorący temat, również w obszarze cen transferowych! Ostatnio w dwóch artykułach na naszej stronie internetowej opisywaliśmy pozytywne i negatywne dla polskich podatników propozycje zmian w przepisach dotyczących cen transferowych. Artykuły te były oparte o projekt zmian w przepisach o cenach transferowych, który trafiły do prekonsultacji. Dzisiaj wiemy już jak wygląd projekt przepisów, który trafił do Sejmu.

Enodo
27.05.2021

Webinarium: VAT a kary umowne i odszkodowania w branży budowlanej

Serdecznie zapraszamy na bezpłatne szkolenie poświęcone tematyce opodatkowania VAT-em kar umownych i odszkodowań w branży budowlanej. Z naszych obserwacji wynika, że zagadnienie to budzi wiele wątpliwości i praktycznych problemów, dlatego w trakcie spotkania omówimy nie tylko aspekty prawne, ale przede wszystkim skoncentrujemy się praktycznych przypadkach.

Enodo
04.05.2021

Komu opłaca się pozostanie w spółce komandytowej – cz. 2

Objęcie spółki komandytowej opodatkowaniem CIT spowodowało ożywiony ruch na rynku restrukturyzacji spółek komandytowych (o zmianach pisaliśmy w I cz. artykułu). Wielu wspólników z obawy przed podwójnym opodatkowaniem zysków wypracowanych przez spółkę, stara się zrestrukturyzować swoją działalność. Są jednak i tacy, dla których optymalnym rozwiązaniem może okazać się kontynuacja działalności w dotychczasowej formie.

Enodo
08.04.2021

Webinarium: STRATEGIA PODATKOWA 2021. Jak się przygotować?

Serdecznie zapraszamy na webinarium poświęcone sporządzaniu i publikowaniu informacji o realizowanej strategii podatkowej. Przepisy, które weszły w życie 1 stycznia br. nałożyły na dużych podatników obowiązek raportowania, i to już za ubiegły, tj. 2020 rok.

Enodo
25.02.2021

Ceny transferowe, cz. 2 – rozliczenia za 2021 r.

W poprzednim artykule wskazaliśmy na co zwrócić uwagę w kontekście rozliczeń z podmiotami powiązanymi, dotyczących ubiegłego roku. W tej części przybliżamy najważniejsze zmiany w przepisach z zakresu cen transferowych, które weszły w życie w styczniu 2021 r.

Enodo
03.11.2020

Konfiskata prewencyjna: udowodnij własną „niewinność”

Jak wynika z pierwszej części artykułu o konfiskacie prewencyjnej, planowane rozwiązanie z jednej strony wpisuje się w pewien trend zmian w przepisach karnych i karno-skarbowych, stanowiąc niejako domknięcie systemu konfiskaty. Z drugiej strony, ten nowy instrument mający  przeciwdziałać ukrywaniu majątku pochodzącego z przestępstwa, może zawierać rozwiązania, które będą trudne do pogodzenia z podstawowymi zasadami praworządności oraz standardami ochrony podstawowych praw i wolności konstytucyjnych jednostki.

Enodo
23.10.2020

SLIM VAT: nowe zasady ujmowania faktur korygujących

Jednym z rozwiązań upraszczających rozliczenia VAT w projekcie SLIM VAT[1] jest zmiana zasad ujmowania faktur korygujących zmniejszających oraz wprowadzenie do ustawy zasad ujmowania korekt zwiększających.

Enodo