

26.05.2021 Długo oczekiwana uchwała NSA – koniec z instrumentalnym wszczynaniem spraw karnych skarbowych w celu zawieszenia biegu przedawnienia
Za sprawą Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej NSA) naganna praktyka masowego, „profilaktycznego” wszczynania postępowań karnych skarbowych wszędzie tam, gdzie istnieje ryzyko przedawnienia zobowiązania podatkowego, w końcu zostanie wreszcie ukrócona.

24 maja 2021 roku NSA podjął uchwałę w składzie 7 sędziów (sygn. akt I FPS 1/21), w której wskazał, że w świetle przepisów prawa o ustroju sądów administracyjnych oraz prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ocena przesłanek zastosowania przez organy podatkowe przy wydawaniu decyzji podatkowej przepisów o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia na skutek wszczęcia sprawy karnej skarbowej (art. 70 § 6 pkt 1 w zw. z art. 70c Ordynacji podatkowej) mieści się w granicach sprawy sądowej kontroli legalności tej decyzji.
Uchwała NSA została podjęta na kanwie zaobserwowanych rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych dotyczących możliwości kontroli sądowej wystąpienia skutku w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia na skutek wszczęcia sprawy karnej skarbowej.
Część składów sądów administracyjnych (w szczególności NSA, choć z pewnymi wyjątkami) przyjmowało, że możliwe i konieczne jest kontrolowanie przez sąd administracyjny, czy organ podatkowy nie odwołał się do wszczęcia postępowania karnoskarbowego w sposób stanowiący nadużycie prawa, tj. czy nie doszło do instrumentalnego wykorzystywania art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej ze względu na wszystkie okoliczności sprawy podatkowej.
Niestety pozostała część składów orzekających sądów administracyjnych uważała do tej pory, że sądy administracyjne nie powinny zajmować się tym zagadnieniem, albowiem pozostaje to poza kognicją sądu administracyjnego.
Dlaczego ta uchwała jest tak ważna?
NSA potwierdził w uchwale, że sąd administracyjny jest uprawniony, a nawet obowiązany do zbadania, czy w danej sprawie wystąpił skutek w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia w związku z wszczęciem postępowania karnego skarbowego. W konsekwencji nie jest dopuszczalne przyjmowanie automatyzmu, który wywołuje korzystne skutki dla Skarbu Państwa (w postaci zawieszenia biegu przedawnienia) i jednocześnie – niekorzystne skutki dla podatnika. Ten ostatni ma bowiem prawo oczekiwać, że po upływie terminu przedawnienia jego zobowiązanie podatkowe wygaśnie.
Z tego właśnie względu uchwała NSA ma bardzo istotne znaczenie dla wszystkich tych podatników, którzy doświadczyli, doświadczają lub doświadczą instrumentalnego wszczęcia postępowania karnego skarbowego wyłącznie w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia, aby możliwe było wydanie decyzji w I i/lub II instancji po upływie standardowego, ustawowego terminu przedawnienia.
Uchwała NSA w jednoznaczny sposób wskazuje kierunek dla innych składów sądów administracyjnych. W każdej sprawie, w której doszło do zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, na skutek wszczęcia w sprawie postępowania karnego skarbowego, sąd administracyjny jest zobowiązany badać, czy organ podatkowy nie nadużył prawa, ponieważ to zagadnienie jest objęte kognicją sądu administracyjnego. W wyniku tej uchwały pewien zakres działalności administracji skarbowej nie będzie już pozostawał poza kontrolą sądu administracyjnego ani jakiegokolwiek innego sądu. Uchwała NSA ma ogólną moc wiążącą, tj. będzie wiążąca dopóki nie zostanie podjęta uchwała zmieniająca wykładnię przepisów przedstawioną w przez NSA.
Wzmocnienie pozycji podatników
Stanowisko przyjęte przez NSA w uchwale zasługuje na pełne uznanie i aprobatę. Sąd administracyjny powinien przeciwdziałać nadużywaniu prawa przez organy administracji publicznej, w tym przez organy podatkowe. W obecnej rzeczywistości jest to o tyle istotne, że w odczuciu społecznym tego typu działania przywracają obywatelom wiarę w wymiar sprawiedliwości oraz pokazują, do czego w istocie władza sądownicza, a w tym przypadku pion sądownictwa administracyjnego, została ustanowiona. Należy pamiętać, że podatnicy mają określone prawa, które powinny być przestrzegane. W przypadku, kiedy organ podatkowy nadużywa prawa, podatnicy powinni uzyskać ochronę prawną, której zakres został właśnie przez NSA potwierdzony.
Oczekując na uzasadnienie pisemne uchwały NSA, zachęcamy do kontaktu wszystkie zainteresowane osoby, które opisany powyżej problem dotyczy.
Andrzej Wapowski, Radca prawny, Senior Associate w ENODO Advisors.
Pozostałe aktualności
Ruszamy z wakacyjną kampanią mailingową: „Prace budowlane w krajach UE - wszystko o podatkach (i nie tylko)”
Serdecznie zapraszamy do zapisów na bezpłatny cykl e-biuletynów poświęconych prawno-podatkowym aspektom prac budowlanych w innych krajach Unii Europejskiej.

Związek usługi budowlanej z nieruchomością a miejsce opodatkowania VAT
W naszym ostatnim artykule zasygnalizowaliśmy trudności związane z ustaleniem miejsca świadczenia usług. Dzisiaj przedstawiamy praktyczne wskazówki pomocne w ustaleniu związku usługi z nieruchomością, a w konsekwencji miejsca opodatkowania VAT.

Nowa specjalizacja w Enodo Advisors - poszerzamy naszą praktykę o sprawy z zakresu prawa akcyzowego
Rozwijamy naszą praktykę o sprawy z zakresu akcyzy, ceł, opłat produktowych oraz regulacji powiązanych z wyrobami akcyzowymi, w tym m.in. prawa energetycznego, monitorowania przewozu (SENT), zapasów paliw, obrotu alkoholem i napojami alkoholowymi!

TSUE: korzystna interpretacja pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla potrzeb VAT
Wydane kilka dni temu orzeczenie TSUE[1] może być bardzo ważne dla praktyki podatkowej w zakresie VAT w Polsce. Dotyczyło ono bowiem wysoce spornej kwestii: jak należy właściwie interpretować dla potrzeb VAT pojęcie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Ruszamy z kampanią mailingową: „WHT 2022 w 8 tygodni!”
Serdecznie zapraszamy do zapisów na bezpłatny cykl newsletterów poświęconych podatkowi u źródła (WHT).

Ulepszania Polskiego Ładu ciąg dalszy. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o PIT
Uchwalona 27 stycznia br. nowelizacja[1] przewiduje m.in. wdrożenie mechanizmu zaniechania poboru zaliczek w podatku dochodowym od osób fizycznych znanego już z budzącego wiele kontrowersji rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r. Czy ustawa ostatecznie zniweluje wątpliwości powstające u płatników rozliczających wynagrodzenia swoich pracowników?

Interpretacja ogólna MF: zwolnienie jest, ale nie wiadomo kto może z niego skorzystać
Minister Finansów potwierdził[1], że przewidziane w ustawie o CIT zwolnienie z opodatkowania dywidendy otrzymywanej przez spółki (tzw. parent-subsidiary) może być stosowane także do dywidend wypłacanych przez spółki jawne i komandytowe. Niestety nadal pozostają wątpliwości co do tego, w jaki sposób ustalić grono podatników uprawnionych do zwolnienia.

Onkoodpowiedzialni: listopad pod znakiem problemów zdrowotnych mężczyzn
Kolejna odsłona akcji #ONKOODPOWIEDZIALNI, którą dumnie wspieramy jako partnerzy tego przedsięwzięcia, poświęcona jest profilaktyce, diagnostyce i leczeniu raka gruczołu krokowego i raka jąder.

Ceny transferowe a COVID-19: co dalej z APA?
W poprzednim artykule przedstawiliśmy Rekomendacje FCT w zakresie alokacji strat oraz kosztów nadzwyczajnych, a także traktowania wsparcia antykryzysowego. Kolejnym istotnym tematem, z którym muszą zmierzyć się polscy podatnicy, jest kwestia aktualności uprzednich porozumień cenowych (APA) w czasach pandemii COVID-19. W niniejszym artykule przedstawiamy główne wnioski dotyczące tego tematu wynikające z prac Forum Cen Transferowych, działającego przy Ministerstwie Finansów.

Kolejne zmiany w przepisach o cenach transferowych – projekt ustawy w Sejmie!
Polski Ład to wciąż gorący temat, również w obszarze cen transferowych! Ostatnio w dwóch artykułach na naszej stronie internetowej opisywaliśmy pozytywne i negatywne dla polskich podatników propozycje zmian w przepisach dotyczących cen transferowych. Artykuły te były oparte o projekt zmian w przepisach o cenach transferowych, który trafiły do prekonsultacji. Dzisiaj wiemy już jak wygląd projekt przepisów, który trafił do Sejmu.

Webinarium: VAT a kary umowne i odszkodowania w branży budowlanej
Serdecznie zapraszamy na bezpłatne szkolenie poświęcone tematyce opodatkowania VAT-em kar umownych i odszkodowań w branży budowlanej. Z naszych obserwacji wynika, że zagadnienie to budzi wiele wątpliwości i praktycznych problemów, dlatego w trakcie spotkania omówimy nie tylko aspekty prawne, ale przede wszystkim skoncentrujemy się praktycznych przypadkach.

Komu opłaca się pozostanie w spółce komandytowej – cz. 2
Objęcie spółki komandytowej opodatkowaniem CIT spowodowało ożywiony ruch na rynku restrukturyzacji spółek komandytowych (o zmianach pisaliśmy w I cz. artykułu). Wielu wspólników z obawy przed podwójnym opodatkowaniem zysków wypracowanych przez spółkę, stara się zrestrukturyzować swoją działalność. Są jednak i tacy, dla których optymalnym rozwiązaniem może okazać się kontynuacja działalności w dotychczasowej formie.

Webinarium: STRATEGIA PODATKOWA 2021. Jak się przygotować?
Serdecznie zapraszamy na webinarium poświęcone sporządzaniu i publikowaniu informacji o realizowanej strategii podatkowej. Przepisy, które weszły w życie 1 stycznia br. nałożyły na dużych podatników obowiązek raportowania, i to już za ubiegły, tj. 2020 rok.

Ceny transferowe, cz. 2 – rozliczenia za 2021 r.
W poprzednim artykule wskazaliśmy na co zwrócić uwagę w kontekście rozliczeń z podmiotami powiązanymi, dotyczących ubiegłego roku. W tej części przybliżamy najważniejsze zmiany w przepisach z zakresu cen transferowych, które weszły w życie w styczniu 2021 r.

Mniej luk i niejasności w mechanizmie split payment w projekcie SLIM VAT
28 października do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo bankowe[1] (znany jako SLIM VAT), który zawiera rozwiązania doprecyzowujące i uzupełniające mechanizm podzielonej płatności (MPP).

Konfiskata prewencyjna: udowodnij własną „niewinność”
Jak wynika z pierwszej części artykułu o konfiskacie prewencyjnej, planowane rozwiązanie z jednej strony wpisuje się w pewien trend zmian w przepisach karnych i karno-skarbowych, stanowiąc niejako domknięcie systemu konfiskaty. Z drugiej strony, ten nowy instrument mający przeciwdziałać ukrywaniu majątku pochodzącego z przestępstwa, może zawierać rozwiązania, które będą trudne do pogodzenia z podstawowymi zasadami praworządności oraz standardami ochrony podstawowych praw i wolności konstytucyjnych jednostki.

SLIM VAT: nowe zasady ujmowania faktur korygujących
Jednym z rozwiązań upraszczających rozliczenia VAT w projekcie SLIM VAT[1] jest zmiana zasad ujmowania faktur korygujących zmniejszających oraz wprowadzenie do ustawy zasad ujmowania korekt zwiększających.

Uprzednie porozumienia cenowe (APA) – najnowsze statystyki
Ministerstwo Finansów opublikowało niedawno statystyki dotyczące procedury zawierania uprzednich porozumień cenowych – APA.
