24.09.2020 Podatek u źródła: dawniej, dziś (i jutro)

Podatek u źródła stał się w ostatnim czasie jednym z głównych zagadnień będących przedmiotem uwagi doradców podatkowych specjalizujących się w podatkach dochodowych. Stanowi również istotny problemem, z którym mierzą się przedsiębiorcy dokonujący płatności za granicę - i to nie tylko do podmiotów powiązanych. Dlaczego tak jest?

Enodo

Odpowiedzi na to pytanie należy szukać w nowelizacji ustawy o CIT (i PIT), która weszła w życie w 2019 r.  Najbardziej rewolucyjne przepisy tej nowelizacji zostały zawieszone – chodzi o regulacje, na podstawie których przy płatnościach powyżej 2 mln zł, niezależnie od tego, czy warunki do zwolnienia zostały spełnione, podatek należy co do zasady pobrać i wystąpić o jego zwrot. Pomimo odsunięcia w czasie obowiązywania części przepisów, sytuacja polskich płatników i tak diametralnie się zmieniła.  Z naszych obserwacji wynika, że nie wszyscy orientują się, na czym dokładnie polegają zmiany. I nic dziwnego - materia jest skomplikowana i wielowątkowa. Rozpoczynając krótki cykl artykułów poświęconych podatkowi u źródła, zaczynamy od podstaw wyjaśniając, dlaczego podatek u źródła wymaga dzisiaj zupełnie innego podejścia niż zaledwie dwa lata temu.

Jak było…

Zacznijmy od przypomnienia, jak wypłata należności za granicę wyglądała przed 2019 rokiem. Za przykłady niech posłużą dwa rodzaje płatności zagranicznych: dywidendy do jedynego wspólnika oraz wynagrodzenia za usługi doradcze.

undefined

… jak jest

Od 2019 r. przed punktem 4. znajdującym się na powyższych listach, powinna znaleźć się dodatkowa pozycja: „Weryfikacja prawa do zwolnienia / niepobierania podatku ( z należytą starannością)”. Termin „należyta staranność” nie został zdefiniowany w ustawie, jednak na podstawie przepisów dotyczących szczegółowych procedur związanych z WHT (zwrot podatku, opinie o prawie do zwolnienia), a także w oparciu o interpretacje i projekt objaśnień można ustalić, czego Ministerstwo Finansów (dalej MF), oczekuje od płatników. Jak zatem powinien brzmieć ten dodatkowy rozdział w naszym zestawieniu, odnoszący się do obu rodzajów płatności? Oto nasza propozycja:

Spółka weryfikuje prawo do zwolnienia / niepobierania podatku. W tym celu:

i.       Spółka zwraca się do wspólnika o:

a.   Wypełnienie szczegółowego kwestionariusza dotyczącego m.in. działalności oraz zarządu odbiorcy należności.

b.   Szczegółowy schemat grupy kapitałowej.

c.   Sprawozdanie finansowe.

d.   Umowę najmu biura.

e.   Lokalną dokumentację cen transferowych.

f.   Inne dane dotyczące rozmiarów i zakresu prowadzonej działalności – np. wykaz pracowników, wyposażenia, kontrahentów itp.

ii.       Spółka, na podstawie dokumentów i informacji od wspólnika, a także dostępnych publicznie, weryfikuje:

a.   Czy wszystkie dokumenty i oświadczenia zostały podpisane zgodnie z zasadami rejestracji.

b.   Czy odbiorca należności jest podmiotem zarządzanym z terenu państwa, w którym jest zarejestrowany.

c.   Czy odbiorca należności jest rzeczywistym właścicielem należności, tj. otrzymuje należność dla własnej korzyści oraz nie jest jedynie pośrednikiem, przedstawicielem, powiernikiem, itp., a także prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju siedziby – w tym czy posiada przedsiębiorstwo, istnieje z uzasadnionych ekonomicznie powodów, a jej zasoby są proporcjonalne do skali działalności.

iii.       Spółka decyduje, czy w świetle uzyskanych informacji warunki preferencji podatkowej są, czy nie są spełnione.

Jeżeli przykładowo nie udało się potwierdzić statusu rzeczywistego właściciela, np. działalność gospodarcza odbiorcy należności jest znikomej wielkości, czy też jego zarejestrowana siedziba znajduje się w tzw. wirtualnym biurze, zasadniczo należy pobrać podatek według stawki ustawowej (19 lub 20%). Nie wyklucza to złożenia późniejszego wniosku o jego zwrot – jednak w praktyce często to odbiorca płatności musiałby z nim wystąpić.

Sam proces analizy, czy odbiorca płatności spełnia definicję rzeczywistego właściciela nie jest prosty. Przeciwnie - kryteria są nieostre, a wymogi stawiane podatnikom przez Ministra Finansów są nieproporcjonalnie wysokie i niekoniecznie odpowiadają rzeczywistości gospodarczej. Co więcej, mogą zostać wręcz uznane za sprzeczne z ustawą o CIT i umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania. A to wszystko jeszcze zanim zaczniemy brać pod uwagę tzw. małą klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania oraz zawieszone obecnie przepisy.

Chcąc zastosować zwolnienie od podatku u źródła, czy też niższą stawkę wynikającą z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania i nie chcąc narażać się na spór z organami, nie powinniśmy obecnie ograniczać się jedynie do formalności. Organy podatkowe wymagają, aby płatnicy wykonali przy analizie faktyczną, merytoryczną pracę dotyczącą warunków preferencji w podatku u źródła – pracę, której należałoby raczej oczekiwać od organów podatkowych.

 … jak będzie?

Ministerstwo Finansów wskazuje, że przepisy o poborze podatku u źródła zostaną znowelizowane. Zapowiadane zmiany nie odwrócą jednak raczej kierunku obranego w 2019 roku.

Według zapowiedzi MF, mechanizm poboru podatku powyżej 2 mln zł ma zostać ograniczony do płatności o biernym charakterze (odsetki/dywidendy/licencje), dokonywanych do podmiotów powiązanych. Możemy spodziewać się również doprecyzowania zasad dotyczących należytej staranności – ale nie jej uchylenia. Definicja rzeczywistego właściciela nie ulegnie także raczej istotnym zmianom.

Aktualne przepisy, a szczególnie podejście do nich prezentowane przez MF, są kontrowersyjne. Nie warto w tej chwili spekulować, na ile zmieni się to po zapowiedzianej nowelizacji, niemniej jednak nie należy się nastawiać na to, że trudności dotyczące stosowania preferencji w podatku u źródła zostaną wyeliminowane. Przynajmniej w niektórych przypadkach, zaprezentowana w niniejszym artykule metodologia postępowania będzie wskazana – a jej stosowanie w codziennej działalności wymaga odpowiedniego przygotowania.  Alternatywnie, płatnik będzie musiał dopuszczać możliwość, że w toku kontroli jego praktyka zostanie zakwestionowana i liczyć, że uda się wygrać sprawę przed sądem administracyjnym.

Uwaga na sankcje!

Należy pamiętać, że sankcje przy nieprawidłowościach dotyczących podatku u źródła są surowsze, niż tylko zapłata zaległego podatku z odsetkami. W przypadku uznania, że płatnik nie dochował należytej staranności, organ może nałożyć na niego dodatkowe zobowiązanie podatkowe (w wysokości 10% wartości brutto wypłacanej należności). Nie należy także zapominać o możliwości pociągnięcia do odpowiedzialności na podstawie kodeksu karnego skarbowego. Trzeba zatem zachować ostrożność, gdyż konsekwencje mogą być dotkliwe.

 

Michał Hryszko, radca prawny w Enodo Advisors. Specjalizuje się m.in. w doradztwie z zakresu podatku dochodowego od osób prawnych w ujęciu międzynarodowym i transakcyjnym.

 

Pozostałe aktualności

05.04.2024

Lider i 4 rekomendacje: ENODO Advisors w rankingu firm doradztwa podatkowego

Świętujemy sukces w tegorocznym rankingu firm doradztwa podatkowego Rzeczpospolita! Jesteśmy dumni, że w zespole ENODO Advisors mamy najlepszych specjalistów w Polsce w najważniejszych dziedzinach prawa podatkowego.

Enodo
12.12.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #10. Odbiór faktury w KSeF – na co zwrócić uwagę?

W poprzednim artykule z cyklu: „Wdrażaj KSeF z Enodo” opisaliśmy zagadnienia związane z wystawianiem faktury w KSeF. Dzisiaj spojrzymy na tę kwestię z perspektywy drugiej strony transakcji – nabywcy i analizujemy najważniejsze aspekty związane z odbiorem faktury w KSeF.

Enodo
05.12.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #9. Wystawianie faktury w KSeF – na co zwrócić uwagę?

W poprzednim artykule pisaliśmy o korektach zmniejszających VAT. Dzisiaj przedstawimy najważniejsze kwestie związane z wystawianiem faktur, takie jak data dokumentu, jego wizualizacja oraz wprowadzenie kodu QR weryfikującego e-faktury. Odpowiemy również na pytanie, czy warto uzupełniać wszystkie fakultatywne pola struktury logicznej faktury.

Enodo
07.11.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #5. Ustawa o obowiązkowym KSeF – jakie zmiany weszły już w życie?

Rewolucyjne przepisy ustawy o VAT[1] wprowadzające obowiązkowy KSeF wejdą w życie od 1 lipca 2024 r. Warto jednak zwrócić uwagę, że pewne mniejsze zmiany zaczęły obowiązywać już 1 września 2023. Przyjrzymy się im w ramach tej części naszego cyklu „Wdrażaj KSeF z ENODO”.

Enodo
08.03.2023

Korekta cen transferowych nie zawsze poza VAT (cz. 2)

W poprzednim artykule sygnalizowaliśmy niejednolite stanowisko organów podatkowych w kwestii oceny skutków podatkowych na gruncie VAT, wynikających z płatności wyrównawczych pomiędzy podmiotami powiązanymi, dostosowujących poziom rentowności do poziomu rynkowego. Źródłem problemu są niejasne przesłanki opodatkowania takich płatności. Dzisiaj przedstawiamy kolejne rozstrzygnięcie dotyczące korekty dochodowości – odmienne jednak od tego, które opisywaliśmy tydzień temu.

Enodo
09.01.2023

KSeF 2024: czas na analizę merytoryczną schemy nowej faktury!

1 grudnia 2022 r. został opublikowany projekt ustawy wprowadzającej obligatoryjny Krajowy System e-Faktur (KSeF) z dniem 1 stycznia 2024 r. (o publikacji projektu ustawy pisaliśmy już tutaj i tutaj). Od 1 stycznia 2022 r. KSeF funkcjonuje już jako opcja fakultatywna, umożliwiająca podatnikom testowanie nowego rozwiązania. Nowa formuła z jednej strony polega na łączeniu się z centralną bazą MF za pomocą interfejsowego oprogramowania, co w praktyce będzie wiązało się z koniecznością integracji używanego systemu księgowego z KSeF. Z drugiej zaś strony wprowadzony zostaje nowy format faktury (ustrukturyzowanej).

Enodo
01.12.2022

KSeF 2024: uwaga na sankcje!

Na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego został opublikowany projekt ustawy dotyczący obligatoryjnego korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur. Rozpoczynamy cykl artykułów, w których szczegółowo omówimy kwestie wynikające z projektu. Na ten moment chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na sankcje związane z niewdrożeniem lub nieprawidłowym korzystaniem z KSeF przez podatników VAT.

Enodo
18.11.2022

MF uwzględniło nasze postulaty w Objaśnieniach podatkowych dotyczących grup VAT

Ministerstwo Finansów opublikowało długo oczekiwane Objaśnienia podatkowe w zakresie grup VAT. Projekt tego dokumentu nie rozwiązywał ówczesnych problemów, a na dodatek przyniósł kolejne wątpliwości (częściowo pisaliśmy o nich tutaj). Wydanie finalnej wersji Objaśnień zostało poprzedzone konsultacjami podatkowymi, w których wzięliśmy udział. Z satysfakcją informujemy, że wiele ze zgłoszonych przez nas w tej procedurze uwag zostało uwzględnionych. W artykule omawiamy najważniejsze z nich.

Enodo
14.11.2022

Rozliczenia w ramach konsorcjum nie podlegają opodatkowaniu VAT

Jak sygnalizowaliśmy w naszym poprzednim artykule [link], stanowisko organów podatkowych w kwestii oceny skutków podatkowych wynikających z przepływów finansowych pomiędzy konsorcjantami, w związku z realizacją wspólnego przedsięwzięcia, jest niejednolite. Dzisiaj przestawiamy rozstrzygnięcie odmienne od tego, które opisywaliśmy tydzień temu, mimo że podjęte na gruncie zbliżonych okoliczności faktycznych.

Enodo
19.10.2022

Czy uchwała NSA rozwiąże problemy interpretacyjne dotyczące stosowania przepisów zawieszających terminy przewidziane w art. 15zzr ustawy covidowej?

W jednym z niedawnych wpisów na naszym blogu poruszaliśmy kwestię możliwego zawieszenia biegu terminów przedawnienia zobowiązań podatkowych wskutek zastosowania art. 15zzr ustawy covidowej. Okazuje się, że to zagadnienie może doczekać się rozstrzygnięcia na poziomie poszerzonego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Enodo
20.06.2022

Związek usługi budowlanej z nieruchomością a miejsce opodatkowania VAT

W naszym ostatnim artykule zasygnalizowaliśmy trudności związane z ustaleniem miejsca świadczenia usług. Dzisiaj przedstawiamy praktyczne wskazówki pomocne w ustaleniu związku usługi z nieruchomością, a w konsekwencji miejsca opodatkowania VAT.

Enodo
14.04.2022

TSUE: korzystna interpretacja pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla potrzeb VAT

Wydane kilka dni temu orzeczenie TSUE[1] może być bardzo ważne dla praktyki podatkowej w zakresie VAT w Polsce. Dotyczyło ono bowiem wysoce spornej kwestii: jak należy właściwie interpretować dla potrzeb VAT pojęcie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Enodo
04.02.2022

Ulepszania Polskiego Ładu ciąg dalszy. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o PIT

Uchwalona 27 stycznia br. nowelizacja[1] przewiduje m.in. wdrożenie mechanizmu zaniechania poboru zaliczek w podatku dochodowym od osób fizycznych znanego już z budzącego wiele kontrowersji rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r.  Czy ustawa ostatecznie zniweluje wątpliwości powstające u płatników rozliczających wynagrodzenia swoich pracowników?

Enodo
29.12.2021

Interpretacja ogólna MF: zwolnienie jest, ale nie wiadomo kto może z niego skorzystać

Minister Finansów potwierdził[1], że przewidziane w ustawie o CIT zwolnienie z opodatkowania dywidendy otrzymywanej przez spółki (tzw. parent-subsidiary) może być stosowane także do dywidend wypłacanych przez spółki jawne i komandytowe. Niestety nadal pozostają wątpliwości co do tego, w jaki sposób ustalić grono podatników uprawnionych do zwolnienia.

Enodo
23.11.2021

Onkoodpowiedzialni: listopad pod znakiem problemów zdrowotnych mężczyzn

Kolejna odsłona akcji #ONKOODPOWIEDZIALNI, którą dumnie wspieramy jako partnerzy tego przedsięwzięcia, poświęcona jest profilaktyce, diagnostyce i leczeniu raka gruczołu krokowego i raka jąder. 

Enodo
21.10.2021

Ceny transferowe a COVID-19: co dalej z APA?

W poprzednim artykule przedstawiliśmy Rekomendacje FCT w zakresie alokacji strat oraz kosztów nadzwyczajnych, a także traktowania wsparcia antykryzysowego. Kolejnym istotnym tematem, z którym muszą zmierzyć się polscy podatnicy, jest kwestia aktualności uprzednich porozumień cenowych (APA) w czasach pandemii COVID-19. W niniejszym artykule przedstawiamy główne wnioski dotyczące tego tematu wynikające z prac Forum Cen Transferowych, działającego przy Ministerstwie Finansów.

Enodo
24.09.2021

Kolejne zmiany w przepisach o cenach transferowych – projekt ustawy w Sejmie!

Polski Ład to wciąż gorący temat, również w obszarze cen transferowych! Ostatnio w dwóch artykułach na naszej stronie internetowej opisywaliśmy pozytywne i negatywne dla polskich podatników propozycje zmian w przepisach dotyczących cen transferowych. Artykuły te były oparte o projekt zmian w przepisach o cenach transferowych, który trafiły do prekonsultacji. Dzisiaj wiemy już jak wygląd projekt przepisów, który trafił do Sejmu.

Enodo
27.05.2021

Webinarium: VAT a kary umowne i odszkodowania w branży budowlanej

Serdecznie zapraszamy na bezpłatne szkolenie poświęcone tematyce opodatkowania VAT-em kar umownych i odszkodowań w branży budowlanej. Z naszych obserwacji wynika, że zagadnienie to budzi wiele wątpliwości i praktycznych problemów, dlatego w trakcie spotkania omówimy nie tylko aspekty prawne, ale przede wszystkim skoncentrujemy się praktycznych przypadkach.

Enodo
04.05.2021

Komu opłaca się pozostanie w spółce komandytowej – cz. 2

Objęcie spółki komandytowej opodatkowaniem CIT spowodowało ożywiony ruch na rynku restrukturyzacji spółek komandytowych (o zmianach pisaliśmy w I cz. artykułu). Wielu wspólników z obawy przed podwójnym opodatkowaniem zysków wypracowanych przez spółkę, stara się zrestrukturyzować swoją działalność. Są jednak i tacy, dla których optymalnym rozwiązaniem może okazać się kontynuacja działalności w dotychczasowej formie.

Enodo
08.04.2021

Webinarium: STRATEGIA PODATKOWA 2021. Jak się przygotować?

Serdecznie zapraszamy na webinarium poświęcone sporządzaniu i publikowaniu informacji o realizowanej strategii podatkowej. Przepisy, które weszły w życie 1 stycznia br. nałożyły na dużych podatników obowiązek raportowania, i to już za ubiegły, tj. 2020 rok.

Enodo
25.02.2021

Ceny transferowe, cz. 2 – rozliczenia za 2021 r.

W poprzednim artykule wskazaliśmy na co zwrócić uwagę w kontekście rozliczeń z podmiotami powiązanymi, dotyczących ubiegłego roku. W tej części przybliżamy najważniejsze zmiany w przepisach z zakresu cen transferowych, które weszły w życie w styczniu 2021 r.

Enodo
03.11.2020

Konfiskata prewencyjna: udowodnij własną „niewinność”

Jak wynika z pierwszej części artykułu o konfiskacie prewencyjnej, planowane rozwiązanie z jednej strony wpisuje się w pewien trend zmian w przepisach karnych i karno-skarbowych, stanowiąc niejako domknięcie systemu konfiskaty. Z drugiej strony, ten nowy instrument mający  przeciwdziałać ukrywaniu majątku pochodzącego z przestępstwa, może zawierać rozwiązania, które będą trudne do pogodzenia z podstawowymi zasadami praworządności oraz standardami ochrony podstawowych praw i wolności konstytucyjnych jednostki.

Enodo
23.10.2020

SLIM VAT: nowe zasady ujmowania faktur korygujących

Jednym z rozwiązań upraszczających rozliczenia VAT w projekcie SLIM VAT[1] jest zmiana zasad ujmowania faktur korygujących zmniejszających oraz wprowadzenie do ustawy zasad ujmowania korekt zwiększających.

Enodo