20.05.2024 Wyrok TSUE kończy spór dotyczący VAT przy aporcie w zamian za akcje

Podstawę opodatkowania VAT od transakcji wniesienia do spółki aportu w zamian za jej akcje stanowi wartości emisyjna tych akcji, jeżeli strony uzgodniły, że ta wartość stanowi zapłatę za aport – tak stwierdził Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 8 maja 2024 r. (sygn. C-214/23)

Enodo

Tło sprawy

Sprawa, na kanwie której zapadł wyrok TSUE, dotyczyła polskiej spółki z branży nieruchomości, która w ramach szeregu transakcji z kontrahentami nabywała własność nieruchomości poprzez wniesienie ich aportem do tejże spółki, w zamian za wyemitowane akcje.

Strony jako zapłatę za aport nieruchomości przyjęły wartość emisyjną akcji, nie zaś znacznie niższą wartość nominalną. Z uwagi na odstępstwo od dotychczas przyjętego sposobu określania podstawy opodatkowania wynikł spór między spółką a organem podatkowym, ostatecznie zakończony skargą kasacyjną wniesioną przez spółkę do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Według skarżącej spółki, przepis art. 29 ust. 1 ustawy o VAT nie determinował, że podstawę opodatkowania aportu ma stanowić wartość nominalna otrzymanych w zamian akcji.

NSA podjął wątpliwości co do kwestii, czy w celu ustalenia podstawy opodatkowania należy uwzględnić wartość nominalną akcji, czy zgodnie z ustaleniem umownym stron transakcji, ich wartość emisyjną - podkreślając, że wątpliwość ta nie była jeszcze przedmiotem prac TSUE. W opisywanym wyroku TSUE poparł twierdzenie spółki, że podstawę opodatkowania, w takiej sytuacji, stanowi wartość emisyjna otrzymanych akcji. Z treści wyroku wynika, że nadwyżka wynikająca z różnicy między wartością emisyjną a wartością nominalną obejmowanych w zamian za aport akcji spółki powiększa podstawę opodatkowania VAT.

Takie stanowisko TSUE stanowi przełamanie dotychczas stosowanego w Polsce podejścia zarówno organów podatkowych, jak i podatników. Czy wobec tego fiskus będzie mógł domagać się od niektórych z nich dopłaty VAT, z uwagi na nieprawidłowo określoną podstawę opodatkowania?



Ugruntowane podejście fiskusa i podatników

Wskazać należy, że wątpliwości co do określenia, która wartość otrzymywanych w zamian za wkład niepieniężny do spółki udziałów ma stanowić podstawę opodatkowania VAT, były już przedmiotem rozważań Naczelnego Sądu Administracyjnego. Rzecznik Praw Obywatelskich 29 lipca 2013 r. zwrócił się z wnioskiem do NSA o rozstrzygnięcie, w formie uchwały siedmiu sędziów NSA, zagadnienia, czy w przypadku dokonania czynności powodującej powstanie obowiązku podatkowego na gruncie przepisów ustawy o VAT, polegającej na wniesieniu do spółki wkładu niepieniężnego, podstawą opodatkowania będzie suma nominalnej wartości udziałów stanowiąca kwotę należną za wniesiony wkład, czy też wartość emisyjna tych udziałów.

NSA postanowieniem w składzie siedmiu sędziów z 31 marca 2014 r. odmówił podjęcia uchwały. Jednocześnie w uzasadnieniu stwierdził, że do określenia podstawy opodatkowania z tytułu wniesienia do spółki aportu zastosowanie znajdzie ówczesny art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, tj. podstawę opodatkowania VAT stanowi suma wartości nominalnej udziałów stanowiąca kwotę należną za wniesiony wkład niepieniężny (sygn. I FPS 6/13).

Organy podatkowe i sądy administracyjne jednolicie trwały przy powyższym poglądzie NSA, a co za tym idzie, trwali przy nim także podatnicy, którzy, z uwagi na ugruntowane podejście, stosowali wartość nominalną jako podstawę opodatkowania VAT, która niekiedy, w kontekście kwoty należnego podatku VAT, była dla nich korzystniejsza niż zastosowanie do podstawy opodatkowania wartości emisyjnej, ustalonej między stronami transakcji np. umową.


Problem czy możliwości?

W świetle przełamania dotychczasowego podejścia organów podatkowych opisywanym wyrokiem TSUE, podatnicy, którzy za pewnik brali prawidłowość stosowania wartości nominalnej akcji jako podstawy opodatkowania VAT, powinni zwrócić uwagę na ryzyko zakwestionowania takiego sposobu działania przez organy podatkowe. W świetle zmiany podejścia spowodowanej wydaniem przedmiotowego wyroku przez TSUE fiskus może dokonać domiaru podatkowego, co będzie wiązało się z koniecznością zapłaty dodatkowej kwoty VAT powiększonej o odsetki.

Spać spokojnie mogą natomiast podatnicy, którzy dotychczas uzyskali w ramach interpretacji indywidualnych potwierdzenie prawidłowości stosowania wartości nominalnej akcji jako podstawy opodatkowania VAT – szef Krajowej Administracji Skarbowej może co prawda zmienić z urzędu wydaną interpretację indywidualną z uwagi na m.in. orzecznictwo TSUE. Niemniej jednak zgodnie z treścią przepisu art. 14k par. 1 ordynacji podatkowej, jeżeli podatnik stosuje się do interpretacji podatkowej przed jej zmianą, to nie mogą z tego wynikać wobec niego żadne negatywne konsekwencje.

Jednocześnie nowe możliwości otwierają się przed podatnikami, którzy stosując sumę emisyjną akcji jako podstawę opodatkowania VAT (czyli podejście potwierdzone przedmiotowym wyrokiem TSUE) wystąpili o interpretację indywidualną i spotkali się z uznaniem ich działania za nieprawidłowe. Mogą oni bowiem wystąpić do szefa KAS o wydanie nowej interpretacji, argumentując swoje podejście, dotychczas uznawane za błędne, przedmiotowym wyrokiem. Należy pamiętać, że, tak jak w sprawie będącej przedmiotem wyroku TSUE, wartość emisyjna akcji obejmowanych w zamian za aport powinna zostać w toku transakcji określona między stronami, np. na podstawie umowy.

Co więcej, wyrok umożliwia podatnikom wznowienie zakończonych już postępowań podatkowych i sądowo administracyjnych. Zgodnie z treścią przepisu art. 241 par. 2 pkt 2 ordynacji podatkowej podatnicy, którzy nie zaskarżyli do sądu decyzji organu podatkowego, mają miesiąc od publikacji orzeczenia w Dzienniku Urzędowym UE na wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania podatkowego. Natomiast jeżeli podatnik przegrał w sądzie spór przeciwko organom podatkowym, to, zgodnie z art. 272 par. 2a ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, musi złożyć wniosek o wznowienie postępowania sądowo administracyjnego. Termin na złożenie takiego wniosku wynosi trzy miesiące od publikacji wyroku w Dzienniku Urzędowym UE. Oba te terminy nie są przywracalne, zatem po ich upływie uprawnienie do wznowienia postępowań nie będzie przysługiwało.



Barbara Białas, adwokat, Associate  w ENODO Advisors

Jakub Śmiałek, aplikant adwokacki,  Junior Analyst w ENODO Advisors

 
Artykuł opublikowany na Prawo.pl

Pozostałe aktualności

03.10.2024

Korzystny wpływ działalności w podatkowej grupie kapitałowej na krajowy podatek minimalny

Po wprowadzeniu nowych regulacji do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych[1], które nakładają na wielu podatników obowiązek zapłaty tzw. krajowego podatku minimalnego (uregulowanego w art. 24ca ustawo o CIT), na nowo zwrócono uwagę na korzyści, jakie niesie ze sobą podatkowa grupa kapitałowa (dalej: PGK).

Enodo
26.06.2024

Trwają prace nad globalnym podatkiem minimalnym. Co to oznacza dla krajowych i międzynarodowych grup kapitałowych?

Ministerstwo Finansów pracuje nad projektem ustawy, która wdroży w Polsce Dyrektywę[1] dotyczącą tzw. globalnego podatku minimalnego.  Zgodnie z dostępnymi informacjami nowe regulacje będą obowiązywać polskie i międzynarodowe grupy kapitałowe już od 1 stycznia 2025 r. Przepisy mogą jeszcze ulec zmianie, ale nie spodziewamy się, aby te zmiany były bardzo istotne.

Enodo
05.04.2024

Lider i 4 rekomendacje: ENODO Advisors w rankingu firm doradztwa podatkowego

Świętujemy sukces w tegorocznym rankingu firm doradztwa podatkowego Rzeczpospolita! Jesteśmy dumni, że w zespole ENODO Advisors mamy najlepszych specjalistów w Polsce w najważniejszych dziedzinach prawa podatkowego.

Enodo
12.12.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #10. Odbiór faktury w KSeF – na co zwrócić uwagę?

W poprzednim artykule z cyklu: „Wdrażaj KSeF z Enodo” opisaliśmy zagadnienia związane z wystawianiem faktury w KSeF. Dzisiaj spojrzymy na tę kwestię z perspektywy drugiej strony transakcji – nabywcy i analizujemy najważniejsze aspekty związane z odbiorem faktury w KSeF.

Enodo
05.12.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #9. Wystawianie faktury w KSeF – na co zwrócić uwagę?

W poprzednim artykule pisaliśmy o korektach zmniejszających VAT. Dzisiaj przedstawimy najważniejsze kwestie związane z wystawianiem faktur, takie jak data dokumentu, jego wizualizacja oraz wprowadzenie kodu QR weryfikującego e-faktury. Odpowiemy również na pytanie, czy warto uzupełniać wszystkie fakultatywne pola struktury logicznej faktury.

Enodo
07.11.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #5. Ustawa o obowiązkowym KSeF – jakie zmiany weszły już w życie?

Rewolucyjne przepisy ustawy o VAT[1] wprowadzające obowiązkowy KSeF wejdą w życie od 1 lipca 2024 r. Warto jednak zwrócić uwagę, że pewne mniejsze zmiany zaczęły obowiązywać już 1 września 2023. Przyjrzymy się im w ramach tej części naszego cyklu „Wdrażaj KSeF z ENODO”.

Enodo
08.03.2023

Korekta cen transferowych nie zawsze poza VAT (cz. 2)

W poprzednim artykule sygnalizowaliśmy niejednolite stanowisko organów podatkowych w kwestii oceny skutków podatkowych na gruncie VAT, wynikających z płatności wyrównawczych pomiędzy podmiotami powiązanymi, dostosowujących poziom rentowności do poziomu rynkowego. Źródłem problemu są niejasne przesłanki opodatkowania takich płatności. Dzisiaj przedstawiamy kolejne rozstrzygnięcie dotyczące korekty dochodowości – odmienne jednak od tego, które opisywaliśmy tydzień temu.

Enodo
09.01.2023

KSeF 2024: czas na analizę merytoryczną schemy nowej faktury!

1 grudnia 2022 r. został opublikowany projekt ustawy wprowadzającej obligatoryjny Krajowy System e-Faktur (KSeF) z dniem 1 stycznia 2024 r. (o publikacji projektu ustawy pisaliśmy już tutaj i tutaj). Od 1 stycznia 2022 r. KSeF funkcjonuje już jako opcja fakultatywna, umożliwiająca podatnikom testowanie nowego rozwiązania. Nowa formuła z jednej strony polega na łączeniu się z centralną bazą MF za pomocą interfejsowego oprogramowania, co w praktyce będzie wiązało się z koniecznością integracji używanego systemu księgowego z KSeF. Z drugiej zaś strony wprowadzony zostaje nowy format faktury (ustrukturyzowanej).

Enodo
01.12.2022

KSeF 2024: uwaga na sankcje!

Na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego został opublikowany projekt ustawy dotyczący obligatoryjnego korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur. Rozpoczynamy cykl artykułów, w których szczegółowo omówimy kwestie wynikające z projektu. Na ten moment chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na sankcje związane z niewdrożeniem lub nieprawidłowym korzystaniem z KSeF przez podatników VAT.

Enodo
18.11.2022

MF uwzględniło nasze postulaty w Objaśnieniach podatkowych dotyczących grup VAT

Ministerstwo Finansów opublikowało długo oczekiwane Objaśnienia podatkowe w zakresie grup VAT. Projekt tego dokumentu nie rozwiązywał ówczesnych problemów, a na dodatek przyniósł kolejne wątpliwości (częściowo pisaliśmy o nich tutaj). Wydanie finalnej wersji Objaśnień zostało poprzedzone konsultacjami podatkowymi, w których wzięliśmy udział. Z satysfakcją informujemy, że wiele ze zgłoszonych przez nas w tej procedurze uwag zostało uwzględnionych. W artykule omawiamy najważniejsze z nich.

Enodo
14.11.2022

Rozliczenia w ramach konsorcjum nie podlegają opodatkowaniu VAT

Jak sygnalizowaliśmy w naszym poprzednim artykule [link], stanowisko organów podatkowych w kwestii oceny skutków podatkowych wynikających z przepływów finansowych pomiędzy konsorcjantami, w związku z realizacją wspólnego przedsięwzięcia, jest niejednolite. Dzisiaj przestawiamy rozstrzygnięcie odmienne od tego, które opisywaliśmy tydzień temu, mimo że podjęte na gruncie zbliżonych okoliczności faktycznych.

Enodo
19.10.2022

Czy uchwała NSA rozwiąże problemy interpretacyjne dotyczące stosowania przepisów zawieszających terminy przewidziane w art. 15zzr ustawy covidowej?

W jednym z niedawnych wpisów na naszym blogu poruszaliśmy kwestię możliwego zawieszenia biegu terminów przedawnienia zobowiązań podatkowych wskutek zastosowania art. 15zzr ustawy covidowej. Okazuje się, że to zagadnienie może doczekać się rozstrzygnięcia na poziomie poszerzonego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Enodo
20.06.2022

Związek usługi budowlanej z nieruchomością a miejsce opodatkowania VAT

W naszym ostatnim artykule zasygnalizowaliśmy trudności związane z ustaleniem miejsca świadczenia usług. Dzisiaj przedstawiamy praktyczne wskazówki pomocne w ustaleniu związku usługi z nieruchomością, a w konsekwencji miejsca opodatkowania VAT.

Enodo
14.04.2022

TSUE: korzystna interpretacja pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla potrzeb VAT

Wydane kilka dni temu orzeczenie TSUE[1] może być bardzo ważne dla praktyki podatkowej w zakresie VAT w Polsce. Dotyczyło ono bowiem wysoce spornej kwestii: jak należy właściwie interpretować dla potrzeb VAT pojęcie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Enodo
04.02.2022

Ulepszania Polskiego Ładu ciąg dalszy. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o PIT

Uchwalona 27 stycznia br. nowelizacja[1] przewiduje m.in. wdrożenie mechanizmu zaniechania poboru zaliczek w podatku dochodowym od osób fizycznych znanego już z budzącego wiele kontrowersji rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r.  Czy ustawa ostatecznie zniweluje wątpliwości powstające u płatników rozliczających wynagrodzenia swoich pracowników?

Enodo
29.12.2021

Interpretacja ogólna MF: zwolnienie jest, ale nie wiadomo kto może z niego skorzystać

Minister Finansów potwierdził[1], że przewidziane w ustawie o CIT zwolnienie z opodatkowania dywidendy otrzymywanej przez spółki (tzw. parent-subsidiary) może być stosowane także do dywidend wypłacanych przez spółki jawne i komandytowe. Niestety nadal pozostają wątpliwości co do tego, w jaki sposób ustalić grono podatników uprawnionych do zwolnienia.

Enodo
23.11.2021

Onkoodpowiedzialni: listopad pod znakiem problemów zdrowotnych mężczyzn

Kolejna odsłona akcji #ONKOODPOWIEDZIALNI, którą dumnie wspieramy jako partnerzy tego przedsięwzięcia, poświęcona jest profilaktyce, diagnostyce i leczeniu raka gruczołu krokowego i raka jąder. 

Enodo
21.10.2021

Ceny transferowe a COVID-19: co dalej z APA?

W poprzednim artykule przedstawiliśmy Rekomendacje FCT w zakresie alokacji strat oraz kosztów nadzwyczajnych, a także traktowania wsparcia antykryzysowego. Kolejnym istotnym tematem, z którym muszą zmierzyć się polscy podatnicy, jest kwestia aktualności uprzednich porozumień cenowych (APA) w czasach pandemii COVID-19. W niniejszym artykule przedstawiamy główne wnioski dotyczące tego tematu wynikające z prac Forum Cen Transferowych, działającego przy Ministerstwie Finansów.

Enodo
24.09.2021

Kolejne zmiany w przepisach o cenach transferowych – projekt ustawy w Sejmie!

Polski Ład to wciąż gorący temat, również w obszarze cen transferowych! Ostatnio w dwóch artykułach na naszej stronie internetowej opisywaliśmy pozytywne i negatywne dla polskich podatników propozycje zmian w przepisach dotyczących cen transferowych. Artykuły te były oparte o projekt zmian w przepisach o cenach transferowych, który trafiły do prekonsultacji. Dzisiaj wiemy już jak wygląd projekt przepisów, który trafił do Sejmu.

Enodo
27.05.2021

Webinarium: VAT a kary umowne i odszkodowania w branży budowlanej

Serdecznie zapraszamy na bezpłatne szkolenie poświęcone tematyce opodatkowania VAT-em kar umownych i odszkodowań w branży budowlanej. Z naszych obserwacji wynika, że zagadnienie to budzi wiele wątpliwości i praktycznych problemów, dlatego w trakcie spotkania omówimy nie tylko aspekty prawne, ale przede wszystkim skoncentrujemy się praktycznych przypadkach.

Enodo
04.05.2021

Komu opłaca się pozostanie w spółce komandytowej – cz. 2

Objęcie spółki komandytowej opodatkowaniem CIT spowodowało ożywiony ruch na rynku restrukturyzacji spółek komandytowych (o zmianach pisaliśmy w I cz. artykułu). Wielu wspólników z obawy przed podwójnym opodatkowaniem zysków wypracowanych przez spółkę, stara się zrestrukturyzować swoją działalność. Są jednak i tacy, dla których optymalnym rozwiązaniem może okazać się kontynuacja działalności w dotychczasowej formie.

Enodo
08.04.2021

Webinarium: STRATEGIA PODATKOWA 2021. Jak się przygotować?

Serdecznie zapraszamy na webinarium poświęcone sporządzaniu i publikowaniu informacji o realizowanej strategii podatkowej. Przepisy, które weszły w życie 1 stycznia br. nałożyły na dużych podatników obowiązek raportowania, i to już za ubiegły, tj. 2020 rok.

Enodo
25.02.2021

Ceny transferowe, cz. 2 – rozliczenia za 2021 r.

W poprzednim artykule wskazaliśmy na co zwrócić uwagę w kontekście rozliczeń z podmiotami powiązanymi, dotyczących ubiegłego roku. W tej części przybliżamy najważniejsze zmiany w przepisach z zakresu cen transferowych, które weszły w życie w styczniu 2021 r.

Enodo
03.11.2020

Konfiskata prewencyjna: udowodnij własną „niewinność”

Jak wynika z pierwszej części artykułu o konfiskacie prewencyjnej, planowane rozwiązanie z jednej strony wpisuje się w pewien trend zmian w przepisach karnych i karno-skarbowych, stanowiąc niejako domknięcie systemu konfiskaty. Z drugiej strony, ten nowy instrument mający  przeciwdziałać ukrywaniu majątku pochodzącego z przestępstwa, może zawierać rozwiązania, które będą trudne do pogodzenia z podstawowymi zasadami praworządności oraz standardami ochrony podstawowych praw i wolności konstytucyjnych jednostki.

Enodo
23.10.2020

SLIM VAT: nowe zasady ujmowania faktur korygujących

Jednym z rozwiązań upraszczających rozliczenia VAT w projekcie SLIM VAT[1] jest zmiana zasad ujmowania faktur korygujących zmniejszających oraz wprowadzenie do ustawy zasad ujmowania korekt zwiększających.

Enodo