

03.11.2020 Konfiskata prewencyjna: udowodnij własną „niewinność”
Jak wynika z pierwszej części artykułu o konfiskacie prewencyjnej, planowane rozwiązanie z jednej strony wpisuje się w pewien trend zmian w przepisach karnych i karno-skarbowych, stanowiąc niejako domknięcie systemu konfiskaty. Z drugiej strony, ten nowy instrument mający przeciwdziałać ukrywaniu majątku pochodzącego z przestępstwa, może zawierać rozwiązania, które będą trudne do pogodzenia z podstawowymi zasadami praworządności oraz standardami ochrony podstawowych praw i wolności konstytucyjnych jednostki.

Największym problemem, jaki pojawia się w związku z planowaną regulacją, to kwestia obrony przed konfiskatą. To bowiem osoba pozbawiana majątku (osoba trzecia, niebędąca osobą podejrzaną), będzie musiała udowodnić, że zdobyła majątek w sposób legalny. To de facto będzie kreowało domniemanie nielegalnego pochodzenia majątku przez obywateli oraz może oznaczać odejście od podstawowych dogmatów prawa karnego i karnego skarbowego, zgodnie z którymi to organ ścigania musi wykazać, że mienie podlegające przepadkowi zostało nabyte w warunkach wskazujących na ich przestępcze pochodzenie. Już samo to napawa niepokojem, albowiem może prowadzić do naruszenia konstytucyjnie chronionego prawa własności.
Udowodnić własną „niewinność”…
Fundamentem prawa karnego jest domniemanie niewinności, które jest obalane poprzez wykazanie bezprawności działania i winy. Zgodnie z zasadami konstytucyjnymi, które wyznaczają filary porządku prawnego w naszym państwie, to rolą państwa działającego poprzez swoje organy jest udowodnienie winy. Dowodzenie swojej niewinności nie jest w świetle obowiązującego prawa obowiązkiem obywatela. Udowodnienie legalności pochodzenia zgromadzonego majątku może być o tyle utrudnione, że organy procesowe mogą sięgać wiele lat wstecz. W takich wypadkach upływ czasu może spowodować, że nie każdy podmiot będzie dysponował dowodami pozwalającymi na udowodnienie legalności zgromadzenia swojego majątku. W szczególności należy mieć na uwadze, że obowiązki te będą daleko wykraczać poza standard staranności, który należy zachować na gruncie przepisów prawa podatkowego. W praktyce strona może nie mieć możliwości obalenia domniemania tego, że majątek pochodzi z przestępstwa.
Jest to o tyle zaskakujące, że nawet restrykcyjne przepisy o nieujawnionych źródłach dochodu wskazują, że w przypadkach powoływania się na uzyskanie dochodu w okresach objętych przedawnieniem, wystarczy jedynie uprawdopodobnić wystąpienie takich okoliczności. Racjonalny ustawodawca wiedział, że przeprowadzenie dowodu w tym zakresie może być niemożliwe.
Zagrożenie podstawowych praw i wolności konstytucyjnych
Mając na uwadze fakt, że nie ma i nie było przepisów, które nakazują obywatelom przechowywanie dokumentów potwierdzających pochodzenie majątku sprzed wielu lat, wprowadzanie przepisów w planowanym kształcie należy uznać za niedopuszczalne. Jeżeli konfiskata in rem będzie dotyczyć czynów popełnionych przed wejściem w życie tych przepisów (a wszystko na to wskazuje), mielibyśmy do czynienia z naruszeniem zasady impossibilium nulla obligatio, w świetle której prawo nie może nakładać na obywateli obowiązków niemożliwych do spełnienia. Żaden podmiot działający z należytą starannością i dbałością o własne sprawy nie mógł przewidywać, że powinien zachować wszelkie dowody legalności zgromadzonego majątku za kilkadziesiąt lat wstecz. Ustawodawca nie powinien kreować instytucji prawnych poprzez które obywatele mogą ponosić w sposób niezawiniony dotkliwe konsekwencje prawne. Prawo nie może, zgodnie z ww. zasadą, zobowiązywać obywateli do niemożliwych do spełnienia obowiązków i wyprowadzać z tego sankcji dotykających podstawowych praw i wolności konstytucyjnych jednostki.
Andrzej Wapowski, Radca prawny, Senior Associate w ENODO Advisors.
Pozostałe aktualności
Ruszamy z wakacyjną kampanią mailingową: „Prace budowlane w krajach UE - wszystko o podatkach (i nie tylko)”
Serdecznie zapraszamy do zapisów na bezpłatny cykl e-biuletynów poświęconych prawno-podatkowym aspektom prac budowlanych w innych krajach Unii Europejskiej.

Związek usługi budowlanej z nieruchomością a miejsce opodatkowania VAT
W naszym ostatnim artykule zasygnalizowaliśmy trudności związane z ustaleniem miejsca świadczenia usług. Dzisiaj przedstawiamy praktyczne wskazówki pomocne w ustaleniu związku usługi z nieruchomością, a w konsekwencji miejsca opodatkowania VAT.

Nowa specjalizacja w Enodo Advisors - poszerzamy naszą praktykę o sprawy z zakresu prawa akcyzowego
Rozwijamy naszą praktykę o sprawy z zakresu akcyzy, ceł, opłat produktowych oraz regulacji powiązanych z wyrobami akcyzowymi, w tym m.in. prawa energetycznego, monitorowania przewozu (SENT), zapasów paliw, obrotu alkoholem i napojami alkoholowymi!

TSUE: korzystna interpretacja pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla potrzeb VAT
Wydane kilka dni temu orzeczenie TSUE[1] może być bardzo ważne dla praktyki podatkowej w zakresie VAT w Polsce. Dotyczyło ono bowiem wysoce spornej kwestii: jak należy właściwie interpretować dla potrzeb VAT pojęcie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Ruszamy z kampanią mailingową: „WHT 2022 w 8 tygodni!”
Serdecznie zapraszamy do zapisów na bezpłatny cykl newsletterów poświęconych podatkowi u źródła (WHT).

Ulepszania Polskiego Ładu ciąg dalszy. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o PIT
Uchwalona 27 stycznia br. nowelizacja[1] przewiduje m.in. wdrożenie mechanizmu zaniechania poboru zaliczek w podatku dochodowym od osób fizycznych znanego już z budzącego wiele kontrowersji rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r. Czy ustawa ostatecznie zniweluje wątpliwości powstające u płatników rozliczających wynagrodzenia swoich pracowników?

Interpretacja ogólna MF: zwolnienie jest, ale nie wiadomo kto może z niego skorzystać
Minister Finansów potwierdził[1], że przewidziane w ustawie o CIT zwolnienie z opodatkowania dywidendy otrzymywanej przez spółki (tzw. parent-subsidiary) może być stosowane także do dywidend wypłacanych przez spółki jawne i komandytowe. Niestety nadal pozostają wątpliwości co do tego, w jaki sposób ustalić grono podatników uprawnionych do zwolnienia.

Onkoodpowiedzialni: listopad pod znakiem problemów zdrowotnych mężczyzn
Kolejna odsłona akcji #ONKOODPOWIEDZIALNI, którą dumnie wspieramy jako partnerzy tego przedsięwzięcia, poświęcona jest profilaktyce, diagnostyce i leczeniu raka gruczołu krokowego i raka jąder.

Ceny transferowe a COVID-19: co dalej z APA?
W poprzednim artykule przedstawiliśmy Rekomendacje FCT w zakresie alokacji strat oraz kosztów nadzwyczajnych, a także traktowania wsparcia antykryzysowego. Kolejnym istotnym tematem, z którym muszą zmierzyć się polscy podatnicy, jest kwestia aktualności uprzednich porozumień cenowych (APA) w czasach pandemii COVID-19. W niniejszym artykule przedstawiamy główne wnioski dotyczące tego tematu wynikające z prac Forum Cen Transferowych, działającego przy Ministerstwie Finansów.

Kolejne zmiany w przepisach o cenach transferowych – projekt ustawy w Sejmie!
Polski Ład to wciąż gorący temat, również w obszarze cen transferowych! Ostatnio w dwóch artykułach na naszej stronie internetowej opisywaliśmy pozytywne i negatywne dla polskich podatników propozycje zmian w przepisach dotyczących cen transferowych. Artykuły te były oparte o projekt zmian w przepisach o cenach transferowych, który trafiły do prekonsultacji. Dzisiaj wiemy już jak wygląd projekt przepisów, który trafił do Sejmu.

Webinarium: VAT a kary umowne i odszkodowania w branży budowlanej
Serdecznie zapraszamy na bezpłatne szkolenie poświęcone tematyce opodatkowania VAT-em kar umownych i odszkodowań w branży budowlanej. Z naszych obserwacji wynika, że zagadnienie to budzi wiele wątpliwości i praktycznych problemów, dlatego w trakcie spotkania omówimy nie tylko aspekty prawne, ale przede wszystkim skoncentrujemy się praktycznych przypadkach.

Komu opłaca się pozostanie w spółce komandytowej – cz. 2
Objęcie spółki komandytowej opodatkowaniem CIT spowodowało ożywiony ruch na rynku restrukturyzacji spółek komandytowych (o zmianach pisaliśmy w I cz. artykułu). Wielu wspólników z obawy przed podwójnym opodatkowaniem zysków wypracowanych przez spółkę, stara się zrestrukturyzować swoją działalność. Są jednak i tacy, dla których optymalnym rozwiązaniem może okazać się kontynuacja działalności w dotychczasowej formie.

Webinarium: STRATEGIA PODATKOWA 2021. Jak się przygotować?
Serdecznie zapraszamy na webinarium poświęcone sporządzaniu i publikowaniu informacji o realizowanej strategii podatkowej. Przepisy, które weszły w życie 1 stycznia br. nałożyły na dużych podatników obowiązek raportowania, i to już za ubiegły, tj. 2020 rok.

Ceny transferowe, cz. 2 – rozliczenia za 2021 r.
W poprzednim artykule wskazaliśmy na co zwrócić uwagę w kontekście rozliczeń z podmiotami powiązanymi, dotyczących ubiegłego roku. W tej części przybliżamy najważniejsze zmiany w przepisach z zakresu cen transferowych, które weszły w życie w styczniu 2021 r.

Mniej luk i niejasności w mechanizmie split payment w projekcie SLIM VAT
28 października do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo bankowe[1] (znany jako SLIM VAT), który zawiera rozwiązania doprecyzowujące i uzupełniające mechanizm podzielonej płatności (MPP).

SLIM VAT: nowe zasady ujmowania faktur korygujących
Jednym z rozwiązań upraszczających rozliczenia VAT w projekcie SLIM VAT[1] jest zmiana zasad ujmowania faktur korygujących zmniejszających oraz wprowadzenie do ustawy zasad ujmowania korekt zwiększających.

Uprzednie porozumienia cenowe (APA) – najnowsze statystyki
Ministerstwo Finansów opublikowało niedawno statystyki dotyczące procedury zawierania uprzednich porozumień cenowych – APA.
