06.11.2023 Wykreślenie spółki z KRS za niezłożenie sprawozdań finansowych. Co z toczącym się postępowaniem podatkowym?

Niedopełnienie obowiązku złożenia sprawozdania finansowego daje sądom rejestrowym możliwość rozwiązania spółki i ustanowienia likwidatorów. W niektórych przypadkach może nawet dojść do rozwiązania spółki bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. Jakie konsekwencje niesie wykreślenie podmiotu z Krajowego Rejestru Sądowego w toku toczącego się postępowania podatkowego?

Enodo

Sprawozdania finansowe

Na spółkach wpisanych do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) spoczywa co do zasady, coroczny obowiązek sporządzenia, podpisania, zatwierdzenia i złożenia sprawozdania finansowego do właściwego rejestru sądowego. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy o rachunkowości, za wykonanie tego obowiązku odpowiedzialny jest kierownik jednostki, a  niedopełnienie może pociągać za sobą konsekwencje prawne przewidziane w ustawie o rachunkowości oraz w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym. Za niezłożenie sprawozdania finansowego kierownikowi jednostki (np. członkom zarządu) grozi m.in. kara grzywny, a nawet kara ograniczenia wolności w wymiarze od miesiąca do 2 lat.

Sankcje nakładane przez sąd rejestrowy i postępowanie przymuszające

Stosownie do treści art. 24 ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, w przypadku stwierdzenia, że wniosek o wpis do Rejestru lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa obowiązanych do ich złożenia - wyznaczając dodatkowy 7-dniowy termin.

Jeżeli mimo dwukrotnego wezwania sądu rejestrowego zobowiązany do złożenia sprawozdania finansowego nie spełni tego obowiązku, sąd rejestrowy jest uprawniony do wszczęcia postępowania o rozwiązanie podmiotu bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, a ostatecznie nawet do wykreślenia podmiotu z rejestru KRS.

Uprawomocnienie postanowienia sądu rejestrowego w przedmiocie wykreślenia spółki z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego skutkuje ostatecznym ustaniem jej bytu prawnego. Z tą chwilą spółka traci osobowość prawną i przestaje być podmiotem praw i obowiązków.

Nasuwa się zatem pytanie: czym skutkuje taki sposób zakończenia bytu spółki kapitałowej w trakcie toczącego się wobec niej postępowania podatkowego?

Jak wynika z analizy orzecznictwa, odpowiedź jest uzależniona od etapu postępowania podatkowego, w którym nastąpiło ustanie bytu podatnika.

Wykreślenie spółki z KRS – skutki w postępowaniu przed organem podatkowym

Wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców jest równoznaczne z utratą przez nią podmiotowości prawnej, w tym podatkowoprawnej. Oznacza to, że w tym samym momencie spółka traci również zdolność procesową do bycia stroną w postępowaniu podatkowym, prowadzonym na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej. W takiej sytuacji nie może dalej toczyć się postępowanie podatkowe, ani też nie może być wydana wobec takiego podmiotu rozstrzygnięcie określające o jego prawach i obowiązkach.

Wobec tego, w przypadku wykreślenia spółki przed wszczęciem postępowania podatkowego, jest oczywiste, że takie postępowanie w stosunku do niej nie będzie się mogło rozpocząć. Otwiera się natomiast możliwość wszczęcia postępowania w przedmiocie odpowiedzialności osób trzecich (np. członków zarządu).

Jeżeli natomiast, likwidacja spółki nastąpiła w trakcie toczącego się postępowania podatkowego przed organem podatkowym pierwszej instancji, postępowanie jako bezprzedmiotowe podlega umorzeniu w całości na podstawie art. 208 Ordynacji podatkowej (tak: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 lutego 2010 r., II FSK 1635/08, LEX nr 607408).

Sytuacja przedstawia się jednak inaczej, gdy wykreślenie spółki kapitałowej z rejestru nastąpiło w toku postępowania odwoławczego. Zdaniem dominującego poglądu judykatury, ze względu na fakt, że bezprzedmiotowość postępowania leżąca po stronie strony zaistniała dopiero na etapie postępowania odwoławczego, nie ma podstaw prawnych, aby z obrotu prawnego eliminować decyzje organu pierwszej instancji skoro w tej fazie postępowania, postępowanie nie było bezprzedmiotowe. Natomiast bezprzedmiotowość zachodzi w zakresie postępowania odwoławczego, co skutkuje brakiem możliwości rozpoznania odwołania (tak: Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 stycznia 2017 r., I FPS 5/16).
Wskutek umorzenia postępowania odwoławczego powstanie taki stan, jaki by zaistniał, gdyby odwołania w ogóle nie wniesiono. Tym samym decyzja określająca zobowiązanie podatkowe spółki w pierwszej instancji staje się ostateczna i może stanowić podstawę orzeczenia o odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe zlikwidowanej spółki.

W praktyce zatem ustanie bytu prawnego podatnika na etapie postępowania odwoławczego, skutkuje brakiem możliwości dokonania kontroli instancyjnej decyzji podatkowej wydanej w pierwszej instancji. W takim przypadku nawet jeśli wydana decyzja byłaby obarczona wadami, to co do zasady nie będzie ona mogła zostać skutecznie wzruszona przez podatnika.

Niedopełnianie obowiązków sprawozdawczych może nieść za sobą szereg niekorzystnych skutków. Warto dbać o wykonanie nawet najbardziej podstawowych obowiązków jednostki, aby nie sprowadzać na siebie konsekwencji, które mogą być nieodwracalne.

Katarzyna Grajcar, Associate w ENODO Advisors radca prawny w zespole Tax Litigation Autorka specjalizuje się w postępowaniach podatkowych, sądowo-administracyjnych oraz w prawie karnym i prawie karnym skarbowym.

Pozostałe aktualności

05.04.2024

Lider i 4 rekomendacje: ENODO Advisors w rankingu firm doradztwa podatkowego

Świętujemy sukces w tegorocznym rankingu firm doradztwa podatkowego Rzeczpospolita! Jesteśmy dumni, że w zespole ENODO Advisors mamy najlepszych specjalistów w Polsce w najważniejszych dziedzinach prawa podatkowego.

Enodo
12.12.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #10. Odbiór faktury w KSeF – na co zwrócić uwagę?

W poprzednim artykule z cyklu: „Wdrażaj KSeF z Enodo” opisaliśmy zagadnienia związane z wystawianiem faktury w KSeF. Dzisiaj spojrzymy na tę kwestię z perspektywy drugiej strony transakcji – nabywcy i analizujemy najważniejsze aspekty związane z odbiorem faktury w KSeF.

Enodo
05.12.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #9. Wystawianie faktury w KSeF – na co zwrócić uwagę?

W poprzednim artykule pisaliśmy o korektach zmniejszających VAT. Dzisiaj przedstawimy najważniejsze kwestie związane z wystawianiem faktur, takie jak data dokumentu, jego wizualizacja oraz wprowadzenie kodu QR weryfikującego e-faktury. Odpowiemy również na pytanie, czy warto uzupełniać wszystkie fakultatywne pola struktury logicznej faktury.

Enodo
07.11.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #5. Ustawa o obowiązkowym KSeF – jakie zmiany weszły już w życie?

Rewolucyjne przepisy ustawy o VAT[1] wprowadzające obowiązkowy KSeF wejdą w życie od 1 lipca 2024 r. Warto jednak zwrócić uwagę, że pewne mniejsze zmiany zaczęły obowiązywać już 1 września 2023. Przyjrzymy się im w ramach tej części naszego cyklu „Wdrażaj KSeF z ENODO”.

Enodo
08.03.2023

Korekta cen transferowych nie zawsze poza VAT (cz. 2)

W poprzednim artykule sygnalizowaliśmy niejednolite stanowisko organów podatkowych w kwestii oceny skutków podatkowych na gruncie VAT, wynikających z płatności wyrównawczych pomiędzy podmiotami powiązanymi, dostosowujących poziom rentowności do poziomu rynkowego. Źródłem problemu są niejasne przesłanki opodatkowania takich płatności. Dzisiaj przedstawiamy kolejne rozstrzygnięcie dotyczące korekty dochodowości – odmienne jednak od tego, które opisywaliśmy tydzień temu.

Enodo
09.01.2023

KSeF 2024: czas na analizę merytoryczną schemy nowej faktury!

1 grudnia 2022 r. został opublikowany projekt ustawy wprowadzającej obligatoryjny Krajowy System e-Faktur (KSeF) z dniem 1 stycznia 2024 r. (o publikacji projektu ustawy pisaliśmy już tutaj i tutaj). Od 1 stycznia 2022 r. KSeF funkcjonuje już jako opcja fakultatywna, umożliwiająca podatnikom testowanie nowego rozwiązania. Nowa formuła z jednej strony polega na łączeniu się z centralną bazą MF za pomocą interfejsowego oprogramowania, co w praktyce będzie wiązało się z koniecznością integracji używanego systemu księgowego z KSeF. Z drugiej zaś strony wprowadzony zostaje nowy format faktury (ustrukturyzowanej).

Enodo
01.12.2022

KSeF 2024: uwaga na sankcje!

Na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego został opublikowany projekt ustawy dotyczący obligatoryjnego korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur. Rozpoczynamy cykl artykułów, w których szczegółowo omówimy kwestie wynikające z projektu. Na ten moment chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na sankcje związane z niewdrożeniem lub nieprawidłowym korzystaniem z KSeF przez podatników VAT.

Enodo
18.11.2022

MF uwzględniło nasze postulaty w Objaśnieniach podatkowych dotyczących grup VAT

Ministerstwo Finansów opublikowało długo oczekiwane Objaśnienia podatkowe w zakresie grup VAT. Projekt tego dokumentu nie rozwiązywał ówczesnych problemów, a na dodatek przyniósł kolejne wątpliwości (częściowo pisaliśmy o nich tutaj). Wydanie finalnej wersji Objaśnień zostało poprzedzone konsultacjami podatkowymi, w których wzięliśmy udział. Z satysfakcją informujemy, że wiele ze zgłoszonych przez nas w tej procedurze uwag zostało uwzględnionych. W artykule omawiamy najważniejsze z nich.

Enodo
14.11.2022

Rozliczenia w ramach konsorcjum nie podlegają opodatkowaniu VAT

Jak sygnalizowaliśmy w naszym poprzednim artykule [link], stanowisko organów podatkowych w kwestii oceny skutków podatkowych wynikających z przepływów finansowych pomiędzy konsorcjantami, w związku z realizacją wspólnego przedsięwzięcia, jest niejednolite. Dzisiaj przestawiamy rozstrzygnięcie odmienne od tego, które opisywaliśmy tydzień temu, mimo że podjęte na gruncie zbliżonych okoliczności faktycznych.

Enodo
19.10.2022

Czy uchwała NSA rozwiąże problemy interpretacyjne dotyczące stosowania przepisów zawieszających terminy przewidziane w art. 15zzr ustawy covidowej?

W jednym z niedawnych wpisów na naszym blogu poruszaliśmy kwestię możliwego zawieszenia biegu terminów przedawnienia zobowiązań podatkowych wskutek zastosowania art. 15zzr ustawy covidowej. Okazuje się, że to zagadnienie może doczekać się rozstrzygnięcia na poziomie poszerzonego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Enodo
20.06.2022

Związek usługi budowlanej z nieruchomością a miejsce opodatkowania VAT

W naszym ostatnim artykule zasygnalizowaliśmy trudności związane z ustaleniem miejsca świadczenia usług. Dzisiaj przedstawiamy praktyczne wskazówki pomocne w ustaleniu związku usługi z nieruchomością, a w konsekwencji miejsca opodatkowania VAT.

Enodo
14.04.2022

TSUE: korzystna interpretacja pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla potrzeb VAT

Wydane kilka dni temu orzeczenie TSUE[1] może być bardzo ważne dla praktyki podatkowej w zakresie VAT w Polsce. Dotyczyło ono bowiem wysoce spornej kwestii: jak należy właściwie interpretować dla potrzeb VAT pojęcie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Enodo
04.02.2022

Ulepszania Polskiego Ładu ciąg dalszy. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o PIT

Uchwalona 27 stycznia br. nowelizacja[1] przewiduje m.in. wdrożenie mechanizmu zaniechania poboru zaliczek w podatku dochodowym od osób fizycznych znanego już z budzącego wiele kontrowersji rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r.  Czy ustawa ostatecznie zniweluje wątpliwości powstające u płatników rozliczających wynagrodzenia swoich pracowników?

Enodo
29.12.2021

Interpretacja ogólna MF: zwolnienie jest, ale nie wiadomo kto może z niego skorzystać

Minister Finansów potwierdził[1], że przewidziane w ustawie o CIT zwolnienie z opodatkowania dywidendy otrzymywanej przez spółki (tzw. parent-subsidiary) może być stosowane także do dywidend wypłacanych przez spółki jawne i komandytowe. Niestety nadal pozostają wątpliwości co do tego, w jaki sposób ustalić grono podatników uprawnionych do zwolnienia.

Enodo
23.11.2021

Onkoodpowiedzialni: listopad pod znakiem problemów zdrowotnych mężczyzn

Kolejna odsłona akcji #ONKOODPOWIEDZIALNI, którą dumnie wspieramy jako partnerzy tego przedsięwzięcia, poświęcona jest profilaktyce, diagnostyce i leczeniu raka gruczołu krokowego i raka jąder. 

Enodo
21.10.2021

Ceny transferowe a COVID-19: co dalej z APA?

W poprzednim artykule przedstawiliśmy Rekomendacje FCT w zakresie alokacji strat oraz kosztów nadzwyczajnych, a także traktowania wsparcia antykryzysowego. Kolejnym istotnym tematem, z którym muszą zmierzyć się polscy podatnicy, jest kwestia aktualności uprzednich porozumień cenowych (APA) w czasach pandemii COVID-19. W niniejszym artykule przedstawiamy główne wnioski dotyczące tego tematu wynikające z prac Forum Cen Transferowych, działającego przy Ministerstwie Finansów.

Enodo
24.09.2021

Kolejne zmiany w przepisach o cenach transferowych – projekt ustawy w Sejmie!

Polski Ład to wciąż gorący temat, również w obszarze cen transferowych! Ostatnio w dwóch artykułach na naszej stronie internetowej opisywaliśmy pozytywne i negatywne dla polskich podatników propozycje zmian w przepisach dotyczących cen transferowych. Artykuły te były oparte o projekt zmian w przepisach o cenach transferowych, który trafiły do prekonsultacji. Dzisiaj wiemy już jak wygląd projekt przepisów, który trafił do Sejmu.

Enodo
27.05.2021

Webinarium: VAT a kary umowne i odszkodowania w branży budowlanej

Serdecznie zapraszamy na bezpłatne szkolenie poświęcone tematyce opodatkowania VAT-em kar umownych i odszkodowań w branży budowlanej. Z naszych obserwacji wynika, że zagadnienie to budzi wiele wątpliwości i praktycznych problemów, dlatego w trakcie spotkania omówimy nie tylko aspekty prawne, ale przede wszystkim skoncentrujemy się praktycznych przypadkach.

Enodo
04.05.2021

Komu opłaca się pozostanie w spółce komandytowej – cz. 2

Objęcie spółki komandytowej opodatkowaniem CIT spowodowało ożywiony ruch na rynku restrukturyzacji spółek komandytowych (o zmianach pisaliśmy w I cz. artykułu). Wielu wspólników z obawy przed podwójnym opodatkowaniem zysków wypracowanych przez spółkę, stara się zrestrukturyzować swoją działalność. Są jednak i tacy, dla których optymalnym rozwiązaniem może okazać się kontynuacja działalności w dotychczasowej formie.

Enodo
08.04.2021

Webinarium: STRATEGIA PODATKOWA 2021. Jak się przygotować?

Serdecznie zapraszamy na webinarium poświęcone sporządzaniu i publikowaniu informacji o realizowanej strategii podatkowej. Przepisy, które weszły w życie 1 stycznia br. nałożyły na dużych podatników obowiązek raportowania, i to już za ubiegły, tj. 2020 rok.

Enodo
25.02.2021

Ceny transferowe, cz. 2 – rozliczenia za 2021 r.

W poprzednim artykule wskazaliśmy na co zwrócić uwagę w kontekście rozliczeń z podmiotami powiązanymi, dotyczących ubiegłego roku. W tej części przybliżamy najważniejsze zmiany w przepisach z zakresu cen transferowych, które weszły w życie w styczniu 2021 r.

Enodo
03.11.2020

Konfiskata prewencyjna: udowodnij własną „niewinność”

Jak wynika z pierwszej części artykułu o konfiskacie prewencyjnej, planowane rozwiązanie z jednej strony wpisuje się w pewien trend zmian w przepisach karnych i karno-skarbowych, stanowiąc niejako domknięcie systemu konfiskaty. Z drugiej strony, ten nowy instrument mający  przeciwdziałać ukrywaniu majątku pochodzącego z przestępstwa, może zawierać rozwiązania, które będą trudne do pogodzenia z podstawowymi zasadami praworządności oraz standardami ochrony podstawowych praw i wolności konstytucyjnych jednostki.

Enodo
23.10.2020

SLIM VAT: nowe zasady ujmowania faktur korygujących

Jednym z rozwiązań upraszczających rozliczenia VAT w projekcie SLIM VAT[1] jest zmiana zasad ujmowania faktur korygujących zmniejszających oraz wprowadzenie do ustawy zasad ujmowania korekt zwiększających.

Enodo