25.07.2023 Skutki podatkowe pełnienia funkcji członka zarządu fundacji rodzinnej

Odpłatne pełnienie funkcji członka zarządu przez podmiot niepowiązany z fundacją rodzinną, fundatorem lub beneficjentem, nie spowoduje dodatkowego opodatkowania w CIT. Inaczej będzie, kiedy tę funkcję obejmie fundator, beneficjent lub podmiot powiązany. Wypłata wynagrodzenia będzie wówczas traktowana jako ukryty zysk fundacji rodzinnej i opodatkowana 15% stawką CIT.

Enodo

Fundacja rodzinna – najważniejsze korzyści

Obowiązująca od 22 maja 2023 r. ustawa o fundacji rodzinnej stanowi nowe narzędzie planowania efektywnej sukcesji firm rodzinnych. Umożliwia również zapewnienie skutecznej ochrony osobistego majątku fundatora, zarówno za jego życia, jak i na wypadek śmierci. Pozwala też zoptymalizować gospodarowanie majątkiem rodziny w sposób dotychczas niedostępny w polskim systemie prawa. Celem wskazanym w ustawie jest bowiem gromadzenie i zarządzanie mieniem w interesie beneficjentów, jak również spełnianie świadczeń na ich rzecz. W szerszej perspektywie fundacja rodzinna ma odgrywać rolę pomostu sukcesyjnego, będąc instrumentem dla osób zamierzających przekazać swój majątek, w szczególności na rzecz członków rodziny.

Fundacja rodzinna daje również fundatorom możliwość precyzyjnego zaplanowania transferu swojego biznesu na wypadek śmierci (w tym m.in. udziałów w spółkach) w formie zapewniającej płynność działania firmy oraz jej odporność na ewentualne konflikty między spadkobiercami zapobiegając również rozproszeniu praw własności. Beneficjentami świadczeń mogą być, poza rodziną fundatora, także osoby trzecie, jak również sam fundator. Fundacja rodzinna stanowi ogniwo pośrednie między spadkodawcą a spadkobiercami – majątek nie jest przekazywany przez fundatora bezpośrednio na rzecz beneficjentów, lecz staje się własnością fundacji, z której następnie dokonywane są świadczenia pieniężne lub rzeczowe.

Opodatkowanie wynagrodzenia członka zarządu fundacji rodzinnej

Fundacja rodzinna stanowi osobę prawną podlegającą regulacjom ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, korzystając co do zasady ze zwolnienia podmiotowego z CIT. Ustawodawca przewidział jednak wyjątki od zwolnienia, wskazując kategorie, które podlegają opodatkowaniu. Jednym z nich są tzw. ukryte zyski, które stanowią grupę świadczeń podobną do zastosowanej w reżimie estońskiego CIT. Kategoria ukrytych zysków została wprowadzona nowelizacją uszczelniającą przepisy podatkowe związane z fundacją rodzinną.

Ukrytymi zyskami w fundacji rodzinnej, zgodnie z art. 24q ust. 1 ustawy o CIT, są m.in.:

  • odsetki od pożyczki udzielonej fundacji rodzinnej przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany,
  • darowizny przekazane, bezpośrednio lub pośrednio, na rzecz beneficjenta, fundatora lub podmiotu powiązanego,
  • wynagrodzenia beneficjenta, fundatora lub podmiotu powiązanego z tytułu świadczenia usług wymienionych w ustawie, m.in. usług doradczych, zarządzania, kontroli.

Odpłatne pełnienie funkcji członka zarządu przez podmiot niepowiązany z fundacją rodzinną, fundatorem lub beneficjentem, nie będzie wywoływać negatywnych skutków podatkowych w CIT. Zapłata wynagrodzenia spowoduje u niepowiązanego członka zarządu powstanie przychodu opodatkowanego PIT, nie będzie jednak stanowić ukrytego zysku dla fundacji rodzinnej.

Natomiast w sytuacji, gdy funkcję członka zarządu sprawował będzie fundator, beneficjent lub podmiot z nimi (lub z fundacją rodzinną) powiązany w rozumieniu przepisów o cenach transferowych, to zgodnie z przytoczoną regulacją, wypłata wynagrodzenia będzie wiązała się z rozpoznaniem przez fundację rodzinną ukrytego zysku podlegającego opodatkowaniu CIT w wysokości 15%.

Warto podkreślić, że na gruncie przepisów o ukrytych zyskach fundacji rodzinnej, warunek wielkości posiadania udziałów lub praw dla uznania osoby za podmiot powiązany został obniżony do 5% - podczas gdy przepisy o cenach transferowych przewidują próg wynoszący co najmniej 25% udziałów lub praw. Powiązanie może powstać także ze względu na faktyczną zdolność do wpływania na kluczowe decyzje podmiotu bez formalnego posiadania udziałów, jak również poprzez więzy rodzinne.

Wskazane skutki podatkowe dla wynagrodzenia członka zarządu fundacji rodzinnej mogą zniechęcać do powoływania na tę funkcję osób będących fundatorem, beneficjentem czy też innym podmiotem powiązanym.

Nieodpłatne pełnienie funkcji członka zarządu

Pozornie oczywistą receptą, która powinna rozwiązać problem ukrytego zysku, jest sprawowanie funkcji członka zarządu przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany bez wynagrodzenia. Taki stan rzeczy może jednak rodzić ryzyko rozpoznania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia po stronie fundacji.

Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT, przychodami jest także wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie. Jak wynika z orzecznictwa sądów administracyjnych, określone działania mają charakter czynności przysparzającej, jeżeli mają wymierny dla podatnika charakter majątkowy, jednocześnie nie rodząc po jego stronie żadnych zobowiązań do świadczeń wzajemnych.

Można jednak mieć nadzieję, że organy podatkowe będą traktować nieodpłatny zarząd fundacji jako związany ze zwolnioną działalnością fundacji rodzinnej lub analogicznie do zarządu spółek kapitałowych. Zgodnie z ugruntowaną praktyką orzeczniczą oraz interpretacyjną, pełnienie funkcji członka zarządu przez osobę będącą jednocześnie akcjonariuszem bądź wspólnikiem nie powoduje powstania przychodu do opodatkowania z tytułu nieodpłatnych świadczeń po stronie spółki (por. m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 11 lutego 2021 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.53 8.2020.2.AW). Jak wynika z wydawanych rozstrzygnięć, pomimo braku wynagrodzenia członek zarządu będący udziałowcem lub akcjonariuszem uzyskuje, lub może uzyskać korzyści ekonomiczne będące ekwiwalentem wynagrodzenia za świadczone w spółce usługi zarządzania  w postaci dywidendy.

Zakładając, że sytuacja ta jest analogiczna do fundacji rodzinnej i jej beneficjenta, który posiada uprawnienia majątkowe podobne do tych przysługujących akcjonariuszom/wspólnikom, należałoby stwierdzić, że nieodpłatne świadczenie nie powstanie. Nie dotyczy to jednak fundatora niebędącego jednocześnie beneficjentem, gdyż nie przysługują mu żadne świadczenia od fundacji, które można byłoby uznać za mające charakter wzajemny. Na ostateczne rozstrzygnięcie należy jednak poczekać do momentu zajęcia w tej sprawie stanowiska przez odpowiednie organy podatkowe.

Dawid Iwanicki, Associate w ENODO Advisors.

Pozostałe aktualności

05.04.2024

Lider i 4 rekomendacje: ENODO Advisors w rankingu firm doradztwa podatkowego

Świętujemy sukces w tegorocznym rankingu firm doradztwa podatkowego Rzeczpospolita! Jesteśmy dumni, że w zespole ENODO Advisors mamy najlepszych specjalistów w Polsce w najważniejszych dziedzinach prawa podatkowego.

Enodo
12.12.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #10. Odbiór faktury w KSeF – na co zwrócić uwagę?

W poprzednim artykule z cyklu: „Wdrażaj KSeF z Enodo” opisaliśmy zagadnienia związane z wystawianiem faktury w KSeF. Dzisiaj spojrzymy na tę kwestię z perspektywy drugiej strony transakcji – nabywcy i analizujemy najważniejsze aspekty związane z odbiorem faktury w KSeF.

Enodo
05.12.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #9. Wystawianie faktury w KSeF – na co zwrócić uwagę?

W poprzednim artykule pisaliśmy o korektach zmniejszających VAT. Dzisiaj przedstawimy najważniejsze kwestie związane z wystawianiem faktur, takie jak data dokumentu, jego wizualizacja oraz wprowadzenie kodu QR weryfikującego e-faktury. Odpowiemy również na pytanie, czy warto uzupełniać wszystkie fakultatywne pola struktury logicznej faktury.

Enodo
07.11.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #5. Ustawa o obowiązkowym KSeF – jakie zmiany weszły już w życie?

Rewolucyjne przepisy ustawy o VAT[1] wprowadzające obowiązkowy KSeF wejdą w życie od 1 lipca 2024 r. Warto jednak zwrócić uwagę, że pewne mniejsze zmiany zaczęły obowiązywać już 1 września 2023. Przyjrzymy się im w ramach tej części naszego cyklu „Wdrażaj KSeF z ENODO”.

Enodo
08.03.2023

Korekta cen transferowych nie zawsze poza VAT (cz. 2)

W poprzednim artykule sygnalizowaliśmy niejednolite stanowisko organów podatkowych w kwestii oceny skutków podatkowych na gruncie VAT, wynikających z płatności wyrównawczych pomiędzy podmiotami powiązanymi, dostosowujących poziom rentowności do poziomu rynkowego. Źródłem problemu są niejasne przesłanki opodatkowania takich płatności. Dzisiaj przedstawiamy kolejne rozstrzygnięcie dotyczące korekty dochodowości – odmienne jednak od tego, które opisywaliśmy tydzień temu.

Enodo
09.01.2023

KSeF 2024: czas na analizę merytoryczną schemy nowej faktury!

1 grudnia 2022 r. został opublikowany projekt ustawy wprowadzającej obligatoryjny Krajowy System e-Faktur (KSeF) z dniem 1 stycznia 2024 r. (o publikacji projektu ustawy pisaliśmy już tutaj i tutaj). Od 1 stycznia 2022 r. KSeF funkcjonuje już jako opcja fakultatywna, umożliwiająca podatnikom testowanie nowego rozwiązania. Nowa formuła z jednej strony polega na łączeniu się z centralną bazą MF za pomocą interfejsowego oprogramowania, co w praktyce będzie wiązało się z koniecznością integracji używanego systemu księgowego z KSeF. Z drugiej zaś strony wprowadzony zostaje nowy format faktury (ustrukturyzowanej).

Enodo
01.12.2022

KSeF 2024: uwaga na sankcje!

Na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego został opublikowany projekt ustawy dotyczący obligatoryjnego korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur. Rozpoczynamy cykl artykułów, w których szczegółowo omówimy kwestie wynikające z projektu. Na ten moment chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na sankcje związane z niewdrożeniem lub nieprawidłowym korzystaniem z KSeF przez podatników VAT.

Enodo
18.11.2022

MF uwzględniło nasze postulaty w Objaśnieniach podatkowych dotyczących grup VAT

Ministerstwo Finansów opublikowało długo oczekiwane Objaśnienia podatkowe w zakresie grup VAT. Projekt tego dokumentu nie rozwiązywał ówczesnych problemów, a na dodatek przyniósł kolejne wątpliwości (częściowo pisaliśmy o nich tutaj). Wydanie finalnej wersji Objaśnień zostało poprzedzone konsultacjami podatkowymi, w których wzięliśmy udział. Z satysfakcją informujemy, że wiele ze zgłoszonych przez nas w tej procedurze uwag zostało uwzględnionych. W artykule omawiamy najważniejsze z nich.

Enodo
14.11.2022

Rozliczenia w ramach konsorcjum nie podlegają opodatkowaniu VAT

Jak sygnalizowaliśmy w naszym poprzednim artykule [link], stanowisko organów podatkowych w kwestii oceny skutków podatkowych wynikających z przepływów finansowych pomiędzy konsorcjantami, w związku z realizacją wspólnego przedsięwzięcia, jest niejednolite. Dzisiaj przestawiamy rozstrzygnięcie odmienne od tego, które opisywaliśmy tydzień temu, mimo że podjęte na gruncie zbliżonych okoliczności faktycznych.

Enodo
19.10.2022

Czy uchwała NSA rozwiąże problemy interpretacyjne dotyczące stosowania przepisów zawieszających terminy przewidziane w art. 15zzr ustawy covidowej?

W jednym z niedawnych wpisów na naszym blogu poruszaliśmy kwestię możliwego zawieszenia biegu terminów przedawnienia zobowiązań podatkowych wskutek zastosowania art. 15zzr ustawy covidowej. Okazuje się, że to zagadnienie może doczekać się rozstrzygnięcia na poziomie poszerzonego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Enodo
20.06.2022

Związek usługi budowlanej z nieruchomością a miejsce opodatkowania VAT

W naszym ostatnim artykule zasygnalizowaliśmy trudności związane z ustaleniem miejsca świadczenia usług. Dzisiaj przedstawiamy praktyczne wskazówki pomocne w ustaleniu związku usługi z nieruchomością, a w konsekwencji miejsca opodatkowania VAT.

Enodo
14.04.2022

TSUE: korzystna interpretacja pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla potrzeb VAT

Wydane kilka dni temu orzeczenie TSUE[1] może być bardzo ważne dla praktyki podatkowej w zakresie VAT w Polsce. Dotyczyło ono bowiem wysoce spornej kwestii: jak należy właściwie interpretować dla potrzeb VAT pojęcie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Enodo
04.02.2022

Ulepszania Polskiego Ładu ciąg dalszy. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o PIT

Uchwalona 27 stycznia br. nowelizacja[1] przewiduje m.in. wdrożenie mechanizmu zaniechania poboru zaliczek w podatku dochodowym od osób fizycznych znanego już z budzącego wiele kontrowersji rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r.  Czy ustawa ostatecznie zniweluje wątpliwości powstające u płatników rozliczających wynagrodzenia swoich pracowników?

Enodo
29.12.2021

Interpretacja ogólna MF: zwolnienie jest, ale nie wiadomo kto może z niego skorzystać

Minister Finansów potwierdził[1], że przewidziane w ustawie o CIT zwolnienie z opodatkowania dywidendy otrzymywanej przez spółki (tzw. parent-subsidiary) może być stosowane także do dywidend wypłacanych przez spółki jawne i komandytowe. Niestety nadal pozostają wątpliwości co do tego, w jaki sposób ustalić grono podatników uprawnionych do zwolnienia.

Enodo
23.11.2021

Onkoodpowiedzialni: listopad pod znakiem problemów zdrowotnych mężczyzn

Kolejna odsłona akcji #ONKOODPOWIEDZIALNI, którą dumnie wspieramy jako partnerzy tego przedsięwzięcia, poświęcona jest profilaktyce, diagnostyce i leczeniu raka gruczołu krokowego i raka jąder. 

Enodo
21.10.2021

Ceny transferowe a COVID-19: co dalej z APA?

W poprzednim artykule przedstawiliśmy Rekomendacje FCT w zakresie alokacji strat oraz kosztów nadzwyczajnych, a także traktowania wsparcia antykryzysowego. Kolejnym istotnym tematem, z którym muszą zmierzyć się polscy podatnicy, jest kwestia aktualności uprzednich porozumień cenowych (APA) w czasach pandemii COVID-19. W niniejszym artykule przedstawiamy główne wnioski dotyczące tego tematu wynikające z prac Forum Cen Transferowych, działającego przy Ministerstwie Finansów.

Enodo
24.09.2021

Kolejne zmiany w przepisach o cenach transferowych – projekt ustawy w Sejmie!

Polski Ład to wciąż gorący temat, również w obszarze cen transferowych! Ostatnio w dwóch artykułach na naszej stronie internetowej opisywaliśmy pozytywne i negatywne dla polskich podatników propozycje zmian w przepisach dotyczących cen transferowych. Artykuły te były oparte o projekt zmian w przepisach o cenach transferowych, który trafiły do prekonsultacji. Dzisiaj wiemy już jak wygląd projekt przepisów, który trafił do Sejmu.

Enodo
27.05.2021

Webinarium: VAT a kary umowne i odszkodowania w branży budowlanej

Serdecznie zapraszamy na bezpłatne szkolenie poświęcone tematyce opodatkowania VAT-em kar umownych i odszkodowań w branży budowlanej. Z naszych obserwacji wynika, że zagadnienie to budzi wiele wątpliwości i praktycznych problemów, dlatego w trakcie spotkania omówimy nie tylko aspekty prawne, ale przede wszystkim skoncentrujemy się praktycznych przypadkach.

Enodo
04.05.2021

Komu opłaca się pozostanie w spółce komandytowej – cz. 2

Objęcie spółki komandytowej opodatkowaniem CIT spowodowało ożywiony ruch na rynku restrukturyzacji spółek komandytowych (o zmianach pisaliśmy w I cz. artykułu). Wielu wspólników z obawy przed podwójnym opodatkowaniem zysków wypracowanych przez spółkę, stara się zrestrukturyzować swoją działalność. Są jednak i tacy, dla których optymalnym rozwiązaniem może okazać się kontynuacja działalności w dotychczasowej formie.

Enodo
08.04.2021

Webinarium: STRATEGIA PODATKOWA 2021. Jak się przygotować?

Serdecznie zapraszamy na webinarium poświęcone sporządzaniu i publikowaniu informacji o realizowanej strategii podatkowej. Przepisy, które weszły w życie 1 stycznia br. nałożyły na dużych podatników obowiązek raportowania, i to już za ubiegły, tj. 2020 rok.

Enodo
25.02.2021

Ceny transferowe, cz. 2 – rozliczenia za 2021 r.

W poprzednim artykule wskazaliśmy na co zwrócić uwagę w kontekście rozliczeń z podmiotami powiązanymi, dotyczących ubiegłego roku. W tej części przybliżamy najważniejsze zmiany w przepisach z zakresu cen transferowych, które weszły w życie w styczniu 2021 r.

Enodo
03.11.2020

Konfiskata prewencyjna: udowodnij własną „niewinność”

Jak wynika z pierwszej części artykułu o konfiskacie prewencyjnej, planowane rozwiązanie z jednej strony wpisuje się w pewien trend zmian w przepisach karnych i karno-skarbowych, stanowiąc niejako domknięcie systemu konfiskaty. Z drugiej strony, ten nowy instrument mający  przeciwdziałać ukrywaniu majątku pochodzącego z przestępstwa, może zawierać rozwiązania, które będą trudne do pogodzenia z podstawowymi zasadami praworządności oraz standardami ochrony podstawowych praw i wolności konstytucyjnych jednostki.

Enodo
23.10.2020

SLIM VAT: nowe zasady ujmowania faktur korygujących

Jednym z rozwiązań upraszczających rozliczenia VAT w projekcie SLIM VAT[1] jest zmiana zasad ujmowania faktur korygujących zmniejszających oraz wprowadzenie do ustawy zasad ujmowania korekt zwiększających.

Enodo